Μίμης Σαραντάκος, ο αγαπημένος πρωτοξάδελφος

Αναδημοσιεύουμε σήμερα ένα κείμενο του Κώστα Μίσσιου, πρώτου ξάδερφου του Μίμη και αγαπημένου μας θείου,  που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 254 του περιοδικού «Αιολικά Γράμματα».

    Ο Μίμης ο Σαραντάκος ήταν ο ένας από τους δυο ανθρώπους που με γνώριζαν 73 ολόκληρα χρόνια -από τότε που γεννήθηκα. Ο άλλος είναι η Αγγέλα Κυπαρίσση – Καλαμάντη. Και οι τρεις (καί μαζί μας, και η αδελφή μου, η Ρηνούλα) είμαστε παιδιά των αδελφών Μυρογιάννη: της Ελένης (Σαραντάκου), της Μένης (Κυπαρίσση) και της Μάρως (Μίσσιου).

    Ο Μίμης -ο οποίος γεννήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 1929- ήταν δίπλα μου την μέρα της γέννησης μου. Προχτές, δηλαδή στις 17 Δεκεμβρίου 2011, που ακολουθώντας την μοιραία διαδρομή κάθε ύπαρξης ξεκίνησε το μεγάλο ταξίδι για τη χώρα της Ανυπαρξίας, ήμουνα εγώ δίπλα του ξεπληρώνοντας -ας το πω έτσι- την υποχρέωση που είχα, πλην, κατ’ αντίστροφο λόγο. Αλλά ο Μίμης ως επιμελέστατος μελετητής των αρχαίων ελλήνων φιλοσόφων, έλεγε πάντοτε -και πίστευε- το υπό τον Επικούρου λεχθέν: «… το φρικωδέστερον των κακών, ο θάνατος, ουδέν προς ημάς, επειδήπερ όταν ημείς ώμεν θάνατος ου πάρεισι, όταν δ’ αυτός παρεί, τοθ’ ημείς ουκ εσμέν …».

Από αριστερά: Μίμης Σαραντάκος, Αγγέλα Κυπαρρίση-Καλαμάντη, Κώστας Μίσσιος. Και ο εγγονός του Μίμη, Δημήτρης. Στο σπίτι του Μίμη, στα 80χρονά του (Δεκ. 2008)

Αυτή η αγάπη του προς τους αρχαίους εκφράστηκε με τρία βιβλία, από τον εκδοτικό οίκο «Γνώση», πουγια πολλούς μήνες ήταν μέσα στα πέντε πρώτα ευπώλητα ενός από τα μεγαλύτερα βιβλιοπωλεία της Αθήνας, της «Πρωτοπορίας». Πρόκειται για τα: «Οι αρχαίοι είχαν την πλάκα τους»(2009), «Τι μας έμαθαν επιτέλους οι Αρχαίοι Έλληνες;» (2010) και «Σχίζοντας τη γραμμή των οριζόντων» (2011). Στις μελέτες ανήκουν και τα: «Στοιχεία χημείας» (1958), «Στεγανώσεις και στεγανωτικά υλικά» (1964), «Χαράλαμπος Κανόνης» (1987), «Απάρες» (1999). Τα δύο πρώτα έχουν να κάνουν με την επιστημονική δραστηριότητά του (σπούδασε χημικός μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο), τα δύο επόμενα με την πολιτική ιδεολογία του (υπήρξε μέλος της ΕΠΟΝ κατά τα χρόνια της φοίτησής του στο Α’ Γυμνάσιο Μυτιλήνης και όταν ήταν φοιτητής, μέλος του Κ.Κ.Ε. Αργότερα, και, μετά τη διάσπαση,του ΣΥΡΙΖΑ) και το τελευταίο με την φιλοσοφική θεώρησή του (ο ίδιος πάντως είχε απαλλαγεί, από νέος, από την προσδοκία της επουράνιας ζωής). Εδώ θα πρέπει να αναφερθεί και η συμβολή του στην επανέκδοση του εγκυκλοπαιδικού λεξικού του «Ηλίου» (1975 – 1980).

    Όμως ο Μίμης ήταν πάνω απ’ όλα ένας λαμπρός αφηγητής, και του προφορικού και του γραπτού λόγου. Όσοι είχαμε την τύχη να τον ζήσουμε από κοντά, δεν πρόκειται να ξεχάσουμε ποτέ την … ερμηνεία ολόκληρων παραγράφων του «Καλού στρατιώτη Σβέϊκ», του Λάκωνα «Λαγάνη» -που τον … κληρονόμησε από τον πατέρα του- ποιημάτων του Καβάφη κι εκείνη την ανεπανάληπτη μεταφορά του «Η γριά η βαβά μ’» (Παπαντωνίου / Ρισπέν) και τόσων άλλων που δεν μου είναι εύκολο, τώρα να θυμηθώ- η μνήμη μου δεν ανταποκρίνεται ούτεστο ένα δέκατο αυτής του Μίμη, που δεν ξεχνούσε τίποτα απ’ όσα είχε διαβάσει. Στον γραφτό λόγο η αφηγηματικότητά του διοχετεύτηκε στα βιβλία του: «Ο άγνωστος ποιητής Αχθος Αρούρης» (1995), «Τα έπη των Αριμασπών» (2004), «Γιατί η θεία μου μπορεί να πήγε στον Παράδεισο» (2006), «Μαθητές και δάσκαλοι» (2008). Το πρώτο είναι μια αριστουργηματική -χωρίς υπερβολή- βιογραφία του πατέρα του, το δεύτερο ένας συναρπαστικός ελληνικός «Κώδικας Ντα Βίντσι», το τρίτο μια χιουμοριστική ιστορία συγγενικού προσώπου και το τέταρτο αναφορά στην σχολική τάξη και τους δασκάλους του. Όμως θαρρώ πως το καλύτερό του είναι το: «Εφτά ευτυχισμένα καλοκαίρια» που δεν πρόλαβε να το τυπώσει και ελπίζω -και εύχομαι- να το κάνουν οι εκδόσεις «Αιολίδα» (που βγάλανε και το «Η αποκρουστέα μυθολογία» (2010), χρονογραφήματα που δημοσιευθήκανε στην εφ. «Εμπρός», στην οποία έγραφε, τουλάχιστον δυο δεκαετίες).

    Ο Μίμης Σαραντάκος είχε σύζυγο, από το 1958, την Αιγινίτισσα Κική Πρωτονοταρίου (καθηγήτρια της ιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών). Αγάπησε την Αίγινα, έβγαλε εκεί την σατιρική εφημερίδα και αργότερα περιοδικό, «Το Φιστίκι», ήταν μέλος του Μορφωτικού Ομίλου της, έπαιξε σε θεατρικές παραστάσεις, έγραψε θεατρικά σκετς. Παιδιά του ήταν ο Νίκος (που ακολουθεί την πορεία του, σε άλλα όμως πεδία), η Λένα και η Έφη, από τα οποία είχε πέντε εγγόνια. Πρέπει να σημειωθεί ότι ήταν ιδρυτικό μέλος της Εταιρείας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων (ΕΔΙΑ).

    Τον Μίμη, τον συνοδεύσαμε στην τελευταία κατοικία του το μεσημέρι της Τρίτης 20 Δεκεμβρίου 2011. Στην εφ. «Αυγή» της Κυριακής 25 Δεκεμβρίου, γράφτηκαν και τούτα, που τα μεταφέρω γιατί θαρρώ αποδίδουν το κλίμα της βαθιάς συγκίνησης που κυριάρχησε εκεί: «… Δεν μπορούμε σε λίγες γραμμές να περιγράψουμε το έργο αυτού του λόγιου μαχητή της Αριστεράς. Κι ακόμα πιο δύσκολο είναι να αποδώσουμε την πνοή, το πνεύμα του, τη ζωντάνια της παρουσίας του. Μια αίσθηση που διαπερνούσε την ατμόσφαιρα την περασμένη Τρίτη, στην πολιτική του κηδεία στο Παλιό Φάληρο, στον κόσμο που συγκεντρώθηκε να τον αποχαιρετήσει, στους επικήδειους των φίλων και των συναγωνιστών• μια αίσθηση που κορυφώθηκε όταν παλιοί φίλοι και συμμαθητές τραγούδησαν με μια φυσαρμόνικα, όπως το συνήθιζαν με τον Μίμη, την «Ελιά», τους «Κυνηγούς» και άλλα κομμάτια από μυτιληνιά επιθεώρηση του μεσοπολέμου …».

    Τώρα πια ο Μίμης θα ζει μόνο μέσα από τις μνήμες της Κικής, των παιδιών του, των εγγονιών του, όσων τον ζήσαμε από κοντά και τον αγαπήσαμε, όμως εγώ πιστεύω ότι από κάποια γωνίτσα θα χαμογελά με ευτράπελη διάθεση και -φυσικά- θα απαγγέλλει:

«… Κι η γριά η βαβά μ’ – ταϊρνάϊ ταϊρνάΐ
στου χέρ’ τ’ς τ’ αδραχτ’ στριφουγυρνάει
η γριά μι’ τ’ άσουστα υστιρνά
-Δόξα σοι Κύριι των Δυνά-
η γριά η βαβά μ’ η αφιντιά τ’ς
γνέθ’ κι θα γνέθ’ κουντά στ’ φουτιά τ’ς…»

    Είναι δυνατόν να μην έχει γίνει έτσι;

Κώστας Μίσσιος