Μια μειωτική διαίρεση

Άρθρο του Δημήτρη Σαραντάκου
που δημοσιεύτηκε στο Εμπρός στις 12/04/2011

Με το σημείωμά μου αυτό μπαίνω λίγο στα οικόπεδα του γιου μου, μια που καταπιάνομαι με τη σημασία που έχουν πάρει κάποιες λέξεις, όπως: Ποιμένας, Ηγέτης, Αρχηγός, Μονάρχης, Καθοδηγητής, Στέλεχος, από τη μια μεριά και Ποίμνιο, Οπαδοί, Μάζες, Υπήκοοι από την άλλη. Φυσικά δεν είμαι γλωσσολόγος, αλλά λέω κι εγώ την κουβέντα μου, επικαλούμενος την ανοχή των αναγνωστών.

Αν ανοίξουμε οποιοδήποτε λεξικό, θα δούμε ότι: Η λέξη ποιμένας σημαίνει κατά κυριολεξία «βοσκός», μεταλλάχθηκε όμως σε αξίωμα της χριστιανικής εκκλησίας από πολύ παλιά, αφού στην προς Εφεσίους επιστολή του Παύλου (4.11) διαβάζουμε: «και αυτός έδωκεν τους μεν αποστόλους, τους δε προφήτας, τους δε ευαγγελιστάς, τους δε ποιμένας και διδασκάλους», ενώ η 1η επιστολή του Πέτρου αναφέρει «ποιμένα και επίσκοπον των ψυχών υμών».

Όταν συγκροτήθηκε η χριστιανική εκκλησία, ποιμήν λεγόταν ο επικεφαλής των διαφόρων τμημάτων της, ενώ οι καθολικοί τον μεταφράσανε σε πάστορα, που σημαίνει επίσης βοσκό. Αντίστοιχα η λέξη ποίμνιο σημαίνει «κοπάδι» και μάλιστα ζώων σχετικά μικρόσωμων και οπωσδήποτε πειθήνιων, όπως τα πρόβατα. Δε λέμε ποίμνιο βοδιών ή χοίρων. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιούμε τη λέξη αγέλη. Σύμφωνα, λοιπόν, με τη χριστιανική ορολογία, οι πιστοί, το πλήρωμα της εκκλησίας, εξομοιώνονται με ποίμνιο, προβάτων κατά προτίμηση, που υπακούει στον ποιμένα του.

Πάμε τώρα στη λέξη ηγέτης. Ετυμολογείται από το ρήμα ηγούμαι που σημαίνει είμαι οδηγός, προπορεύομαι. Από το ίδιο ρήμα προέρχονται οι λέξεις ηγεμών και ηγούμενος. Ηγέτης δεν είναι κάποιο καθορισμένο αξίωμα, όπως πρόεδρος ή κυβερνήτης. Ηγέτης γίνεσαι μόνο αν έχεις οράματα και στόχους και την ικανότητα να πείθεις τους ανθρώπους να σε ακολουθήσουν στην υλοποίηση των οραμάτων και των στόχων αυτών.
Ο ηγέτης είναι καθαρά πολιτικός όρος. Έχουμε ηγέτες επαναστάσεων, ηγέτες πολιτικών κινημάτων, ηγέτες κομμάτων, ο όρος όμως δεν επεκτείνεται στον καλλιτεχνικό ή τον επιστημονικό τομέα. Ο Αϊνστάιν προκάλεσε αληθινή επανάσταση στη Φυσική, το ίδιο και ο Πικάσο στη ζωγραφική, κανείς όμως δεν τους ονόμασε ηγέτες. Ο ηγέτης γενικά δίνει κατευθύνσεις, αλλά δεν μπαίνει σε λεπτομέρειες. Αυτές τις αφήνει στους βοηθούς του, που βγαίνουν μέσα από τη μάζα των οπαδών του. Η λέξη προέρχεται από το ρήμα οπάζω, δηλαδή έπομαι. Οπαδός δηλαδή είναι αυτός που ακολουθεί τον ηγέτη. Αντίστοιχο των όρων ηγέτης – οπαδοί είναι και οι όροι αρχηγός – μάζες.

Η λέξη αρχηγός παράγεται από τα ρήματα άρχω = κυβερνώ και άγω = οδηγώ. Και ο αρχηγός, όπως και ο ηγέτης, δεν είναι κάποιο καθορισμένο αξίωμα Αν τον ηγέτη τον ακολουθούν οι οπαδοί, ο αρχηγός οδηγεί τις μάζες, που είναι άλλη μία ενδιαφέρουσα λέξη. Μάζα αρχικά σήμαινε τον εύπλαστο πολτό, στην επιστήμη (φυσική, χημεία κ.λπ.) όμως μάζα ονομάζεται ένα φυσικό μέγεθος. Σε πολλά βιβλία βρίσκουμε το λανθασμένο ορισμό: μάζα είναι ποσότητα της ύλης, που ουσιαστικά ταυτίζει τη μάζα με την ύλη, ενώ δεν είναι έτσι. Η μάζα μαζί με την ενέργεια και τα δυναμικά πεδία συναποτελούν την ύλη, που είναι μια πιο σύνθετη και πιο βασική οντότητα της φύσης.

Τώρα θα αναρωτηθείτε γιατί σας τα αράδιασα όλα αυτά. Το έκανα γιατί πιστεύω πως όλοι αυτοί οι όροι, μεταφερόμενοι στον κοινωνικό τομέα, αντιστοιχούν σε μοντέλα κοινωνικής οργάνωσης που είναι πια αναχρονιστικά και παρωχημένα. Και εξηγούμαι: Πριν από 150 μόλις χρόνια, δηλαδή πριν πέντε γενεές ανθρώπων, διάστημα ασήμαντο μπροστά στο μήκος της ιστορίας του ανθρώπου, οι μονάρχες κυβερνούσαν τα περισσότερα κράτη του πλανήτη και είχαν πραγματική εξουσία. Στις μέρες μας, η έννοια του κληρονομικού μονάρχη έχει χάσει κάθε ουσιαστικό νόημα, εφόσον και στα 12 κράτη του πλανήτη (επί συνόλου 180) όπου ακόμα υφίστανται κληρονομικές μοναρχίες, οι εναπομείναντες μονάρχες παίζουν τελείως διακοσμητικό ρόλο, είναι απλά σύμβολα και δε διανοούνται να ασκήσουν οποιαδήποτε εξουσία. Είναι, όμως, απολύτως βέβαιο πως, σε πολύ μικρότερο διάστημα, η μειωτική διαίρεση των ανθρώπων σε ηγέτες, αρχηγούς, ποιμένες, καθοδηγητές από τη μια μεριά και σε οπαδούς, μάζες και ποίμνια από την άλλη θα φαντάζει τόσο αταίριαστη όσο και η έννοια του κληρονομικού μονάρχη ή του κληρονομικού ονόματος.

Κάτι τέτοιο είχε προφητέψει ο Σουρής όταν έγραφε στο «Ρωμηό», πριν από 120 χρόνια, αν δεν κάνω λάθος. «… θα πάψουνε οι πόνοι στου κόσμου τον κλαυθμώνα και θάρθουν νέοι χρόνοι όπου κανείς δε θά ‘χει πατέρα με κορώνα και μπάρμπα στην Κορώνη»

Οι πειρατές της Καραϊβικής

Άρθρο του Δημήτρη Σαραντάκου
που δημοσιεύτηκε στο Εμπρός στις 12/04/2011

Προχτές, που η τρίτη, κατά σειράν ηλικίας, εγγονή μου έκλεισε τα δεκαπέντε, περιδιάβαζα τα βιβλιοπωλεία για να της πάρω ένα καλό βιβλίο σα δώρο και το μάτι μου έπεσε σε ένα, τιτλοφορούμενο «Οι Πειρατές της Καραϊβικής». Ένα κι ένα σκέφτηκα, για μια έφηβη.

Μόνο που έπεσα έξω. Παρά τον τραβηχτικό τίτλο του, το βιβλίο δεν έχει να κάνει με τους θρυλικούς μπουκανιέρους και τους ατρόμητους κουρσάρους, το Χένρυ Μόργκαν, τον Τζακ Σπάροου, τον κάπταιν Τσαρλς Τζόνσον, τον κάπταιν Μπλουντ και άλλους, που επί δυο αιώνες αντιμετώπιζαν νικηφόρα τους στόλους τριών μεγάλων δυνάμεων της εποχής, της Ισπανίας, της Αγγλίας και της Γαλλίας.

Το βιβλίο αναφέρεται σε τέσσερις ηγέτες της Καραϊβικής και της Λατινικής Αμερικής: Το Φιντέλ Κάστρο, τον Ούγκο Τσάβες, τον Έβο Μοράλες και το Ραφαέλ Κορέα, που οι πολίτες των αντιστοίχων χωρών αποκαλούν με καμάρι «πειρατές της Καραϊβικής», γιατί αψηφούν την υπερδύναμη της εποχής μας, τις ΗΠΑ.

Τελικά το βιβλίο το αγόρασα, αλλά για μένα – στην εγγονή μου πήρα άλλο δώρο – και δε μετάνιωσα, γιατί πρόκειται για πολύ αξιόλογο έργο. Συγγραφέας ο Ταρίκ Αλί, Πακιστανός δημοσιογράφος και κινηματογραφιστής, που ζει και δουλεύει στην Αγγλία και που, για να το γράψει, έκανε πολλά ταξίδια στην Καραϊβική και τη Λατινική Αμερική. Φυσικά δεν προτίθεμαι να γράψω κριτική ή βιβλιοπαρουσίαση, αλλά να αναφερθώ σε εξελίξεις, που οι περισσότεροι τις αγνοούμε, καθώς τα παπαγαλάκια των Μ.Μ.Ε. δεν τις προβάλλουν, αλλά τις αναλύει πολύ εμπεριστατωμένα ο Ταρίκ Αλί. 

Σε μια περιοχή του πλανήτη, που πριν από λίγα μόλις χρόνια εθεωρείτο η «πίσω αυλή» των ΗΠΑ, και όπου η θέληση της Ουάσιγκτον ήταν αδιαμφισβήτητη, οι ηγέτες αυτοί τόλμησαν να αγνοήσουν τη λεγόμενη «Συναίνεση της Ουάσιγκτον» (στα αγγλικά Washington Consensus, που δηκτικά ο συγγραφέας συντομογραφεί WC – παραπέμποντας στο αποχωρητήριο). Ο παλαιός καλός καιρός, τότε που έτσι και κουνιόταν κάποιος πρόεδρος ή δικτάτορας λατινοαμερικανικής δημοκρατίας στέλνανε οι ΗΠΑ ένα καταδρομικό και χίλιους πεζοναύτες και καθάριζαν, έχει περάσει. Οι χώρες αυτές πάψανε να είναι «μπανανίες».

Να ξεκαθαρίσω από την αρχή πως ούτε ο Τσάβες, ούτε ο Μοράλες ούτε ο Κορέα είναι δικτάτορες. Εκλέγονται από το 1998 με ελεύθερες εκλογές, όπως το επιβεβαίωσε και ο Τζίμυ Κάρτερ, γεγονός που ενόχλησε τα αμερικανικά Μ.Μ.Ε.. Σε κάθε περίπτωση, για τις πρωτοβουλίες τους, που καίνε τα ξένα οικονομικά συμφέροντα, ζητάνε τη λαϊκή έγκριση και με δημοψηφίσματα τις κερδίζουν με απόλυτη πλειοψηφία.

Ο Ούγκο Τσάβες ανέτρεψε τις συμφωνίες τού Μπρέτον Γουντς, που επέβαλαν οι ΗΠΑ κατά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και σύμφωνα με τις οποίες το πετρέλαιο αγοραζόταν και πουλιόταν στις διεθνείς αγορές μόνο με αμερικανικά δολλάρια. Ο Τσάβες πουλάει το πετρέλαιο, που αφθονεί στη Βενεζουέλα, με πέσος, με ευρώ ή άλλα νομίσματα, προκαλώντας τεράστια οικονομική, αλλά και ψυχολογική ζημιά στις ΗΠΑ. Έφτασε, μάλιστα, στο σημείο να στέλνει σε χαμηλή τιμή πετρέλαιο σε πολιτείες των ΗΠΑ, που μοιράζεται στους φτωχούς!

Συνεργάζεται στενά με την Κούβα και έσπασε το εμπάργκο των ΗΠΑ, στέλνοντάς της πετρέλαιο, η έλλειψη του οποίου ταλαιπωρούσε τη χώρα μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η οποία αγόραζε την κουβανέζικη ζάχαρη δίνοντας πετρέλαιο. Η Κούβα, σε αντάλλαγμα του πετρελαίου της Βενεζουέλας, στέλνει στη χώρα τού Τσάβες χιλιάδες Κουβανούς γιατρούς που πάνε μαζί με κινητά ιατρεία και χιλιάδες επίσης Κουβανούς δασκάλους.

Ο Έβο Μοράλες εθνικοποίησε τα πλούσια κοιτάσματα κασσιτέρου και φυσικού αερίου της χώρας και τα πουλάει στις διεθνείς αγορές με πέσος και όχι με δολλάρια. Είναι ο πρώτος, μετά τον Μπενίτο Χουαρές του Μεξικού, γνήσιος ιθαγενής που έγινε πρόεδρος λατινοαμερικανικής χώρας και, στην ορκωμοσία του, επανέφερε τις αρχαίες τελετές, καταργώντας τη συνήθη χριστιανική τελετουργία.

Ο Ραφαέλ Κορέα έδιωξε τις ξένες εταιρείες που είχαν την εκμετάλλευση των πλούσιων κοιτασμάτων πετρελαίου και ρύπαιναν ασύδοτα τα νερά των ποταμών της Αμαζονίας και το πιο σημαντικό συγκρότησε διεθνή επιτροπή από οικονομολόγους αναγνωρισμένου κύρους, οι οποίοι έκαναν λογιστικό έλεγχο του υπέρογκου δημόσιου χρέος του Ισημερινού προς τις ξένες τράπεζες. Η επιτροπή απέδειξε πως τα 80% του χρέους ήταν προϊόν παράνομων ενεργειών των τραπεζών, οπότε η κυβέρνηση διέγραψε το ποσοστό αυτό του χρέους, χωρίς αυτό να θεωρηθεί χρεωκοπία της χώρας. Να κάτι που θα έπρεπε να ακολουθήσει και η δική μας κυβέρνηση, αν διέθετε την «αρετήν και τόλμην» του Κάλβου.

Οι τρεις αυτές χώρες μαζί με την Κούβα αποτελούν σήμερα πεδίο σοβαρότατων πειραματισμών, που αν συνεχιστούν και πετύχουν, θα δημιουργήσουν κυριολεκτικά καινούργια κατάσταση πραγμάτων. Θα επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη ενός φίλου μου που είπε:

«Η επόμενη ανατολή θα έρθει από τη δύση».

–

–

Debtocracy // Χρεοκρατία

Αναδημοσιεύουμε από το http://www.debtocracy.gr/

Έρχεται!

Το βράδυ της Τετάρτης 6 Απριλίου κλείνουμε την τηλεόραση, στα δελτία των 8 και των 9, και ανοίγουμε το Ιντερνετ. Από τη διεύθυνση xreokratia.gr και debtocracy.gr, από τις 20:00 και μετά θα είναι διαθέσιμο το πρώτο ελληνικό ντοκιμαντέρ που στηρίχθηκε αποκλειστικά στην οικονομική ενίσχυση των θεατών και το οποίο θα διατίθεται χωρίς δικαιώματα χρήσης και αναμετάδοσης.

Οι συντελεστές του Debtocracy συνομιλούν με ορισμένους από τους σημαντικότερους οικονομολόγους, πολιτικούς και δημοσιογράφους που παρουσιάζουν εναλλακτικές ερμηνείες αλλά και προτάσεις για την κρίση δημοσίου χρέους της Ελλάδας και της Ευρωζώνης. Οι δημοσιογράφοι Αρης Χατζηστεφάνου και Κατερίνα Κιτίδη, που υπογράφουν το σενάριο και τη σκηνοθεσία, παρακολουθούν την πορεία χωρών όπως ο Ισημερινός, που δημιούργησαν Επιτροπές Λογιστικού Ελέγχου αλλά και την αντίστοιχη προσπάθεια που ξεκίνησε στην Ελλάδα.

Έχοντας πραγματοποιήσει γυρίσματα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και μέσα από κινούμενα σχέδια και animation το Debtocracy παρακολουθεί την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας από τη δεκαετία του ’70 και εξηγεί τις έννοιες του απεχθούς και του παράνομου χρέους που βαραίνουν και την Ελλάδα.

Στο Debtocracy μιλούν, μεταξύ άλλων, οι ακαδημαϊκοί Ντέιβιντ Χάρβεϊ, Σαμίρ Αμίν, Κώστας Λαπαβίτσας και Ζεράρ Ντιμενίλ, ο φιλόσοφος  Αλέν Μπαντιού, ο επικεφαλής της επιτροπής λογιστικού ελέγχου του Ισημερινού Ούγκο Αρίας, ο πρόεδρος του CADTM Ερίκ Τουσέν, δημοσιογράφοι όπως  o Άβι Λιούις (συγγραφέας/σκηνοθέτης του ντοκιμαντέρ The Take – Η κατάληψη) και ο Ζαν Κατρμέρ (Liberation). Ακόμη προσωπικότητες όπως ο Μανώλης Γλέζος και η αντιπρόεδρος του γερμανικού κόμματος Die Linke Ζάρα Βάγκενκνεχτ.

Τη μουσική υπογράφει ο Γιάννης Αγγελάκας και το μοντάζ ο Αρης Τριανταφύλλου ενώ την παραγωγή ανέλαβε η εταιρεία BitsnBytes του Κώστα Εφήμερου.

Η δημιουργία του Debtocracy οφείλεται αποκλειστικά στους εκατοντάδες ανώνυμους και επώνυμους «συμπαραγωγούς» μας που κάλυψαν μέσα σε λίγες ημέρες τα έξοδα παραγωγής και συνέχισαν να συνεισφέρουν για τα έξοδα διανομής.

Η «δενδροθεωρία»

Άρθρο του Δημήτρη Σαραντάκου που δημοσιεύτηκε στο Εμπρός στις 05/04/2011

Στο προηγούμενο σημείωμά μου έγραφα πως: «Ο άνθρωπος μαθαίνει ένα-ένα τα μυστικά της φύσης και αρχίζει να τη μιμείται. Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα δέντρο. Στην ουσία πρόκειται για μια θαυμαστή μονάδα παραγωγής οξυγόνου και κυτταρίνης, με πρώτες ύλες το διοξείδιο του άνθρακα, που δεσμεύει από τον αέρα και το νερό και τα άλατα, που αντλεί από το έδαφος. Και όλα αυτά τα πετυχαίνει με τις εκατοντάδες χιλιάδες φύλλα του και τις πάμπολλες ρίζες με τα άπειρα ριζίδιά τους και όχι με κάποιον “κεντρικό» μηχανισμό”.»

Όταν τα έγραφα αυτά αγνοούσα πως ερχόμουν δεύτερος. Να όμως που ψάχνοντας στο διαδίκτυο, ανακάλυψα ότι υπάρχει ολόκληρη θεωρία σχετική με τη διαχείριση των συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Τη θεωρία αυτή ανέπτυξαν ο κ. Εμμ. Πάσχος, καθηγητής Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων του Πολυτεχνείου του Ντόρτμουντ και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μαζί με τον υπεύθυνο Πληροφορικής του Δήμου Ντόρτμουντ, κ. Δημ. Καρακατσάνη, και την ονόμασαν «Δενδροθεωρία».

Η Δενδροθεωρία προβλέπει την εγκατάσταση συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε κάθε οίκημα και τη διασύνδεσή τους, στην κλίμακα της γειτονιάς, με μια μικρή τοπική κεντρική μονάδα, μεγέθους αντίστοιχου με τα αντλιοστάσια της ύδρευσης. Εκεί μπορεί να γίνεται η αποθήκευση της ενέργειας σε μορφή υδρογόνου σε ειδικές κυψέλες, για να αναδιανέμεται στη συνέχεια – με τη βοήθεια ενός πολύπλοκου υπολογιστικού συστήματος – στα κτίσματα της γειτονιάς, ανάλογα με τις ενεργειακές ανάγκες του καθενός. 

«Όπως ακριβώς ένα δέντρο τρέφεται και αναπτύσσεται χάρη στις φυλλωσιές του, αφού κάθε ξεχωριστό φύλλο φωτοσυνθέτει και στέλνει τα θρεπτικά συστατικά στα κλαδιά και στον κορμό, έτσι και κάθε πολυκατοικία μπορεί να παράγει το δικό της ηλεκτρικό ρεύμα, να το στέλνει στη γειτονιά και, εφόσον χρειαστεί, στο κεντρικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας», εξήγησε μιλώντας στην «Καθημερινή» ο κ. Εμμ. Πάσχος.

Στο σύντομο σημείωμά μου δεν θα μπορούσα να αναπτύξω τεχνικές λεπτομέρειες, υποστηρίζοντας τις απόψεις μου. Περισσότερο θέλησα να δώσω τη φιλοσοφία των δύο λύσεων αναφορικά με την κλίμακα των συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, που θα επικρατήσουν στο μέλλον: μεγάλων κεντρικών μονάδων παραγωγής, που θα συνδυάζονται με ισχυρά δίκτυα διανομής ή πολυάριθμων μικρών μονάδων και τοπικής σημασίας δικτύων. Εκεί βρίσκεται η ουσία και εκεί θα δοθεί η μάχη.

Γιατί όλοι καταλαβαίνουν πως έχει πλέον τεθεί επί τάπητος το θέμα να εγκαταλειφθούν τα καύσιμα (στερεά, υγρά και αέρια) και πως θα επαληθευθεί η προφητεία του καθηγητή μου Φυσικής στο ΕΜΠ, του Παύλου Σαντορίνη, που εν έτει 1950 μάς είχε πει: «Θα έρθει μία ημέρα που όποιος θα καίει πετρέλαιο, θα φυλακίζεται.» Εξ άλλου μετά τα ατυχήματα στο Θρη Μάιλ Άιλαντ, στο Τσερνομπίλ και στη Φουκουσίμα, το μέλλον της ειρηνικής χρήσης της πυρηνικής ενέργειας με αυτή τη μορφή είναι αβέβαιο.

Απομένουν μόνο οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η σύντηξη πυρήνων υδρογόνου, η οποία ίσως τελικά λύσει το πρόβλημα της άφθονης και φτηνής ενέργειας, αλλά βρίσκεται ακόμα στο στάδιο των πειραματισμών και της θεωρίας. Αντίθετα οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι έτοιμες για πρακτικές εφαρμογές και αναγκαστικά οι υπέρμαχοι της χρήσης καυσίμων ή θερμοπυρηνικής ενέργειας, δηλαδή για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, παρά τη λυσσώδη αντίστασή τους έχουν χάσει τη μάχη στο πεδίο αυτό. 

Έτσι θα επιδιώξουν να αποκομίσουν κέρδη, γιατί μόνο αυτά τους ενδιαφέρουν, εκμεταλλευόμενοι τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και αυτό θα το πετύχουν μονάχα αν τελικά επιλεγεί η λύση των μεγάλων κεντρικών μονάδων και των ισχυρών δικτύων. Στη μάχη κατά των μικρών αποκεντρωμένων μονάδων έχουν επιστρατεύσει και πολλούς ειδικούς στο θέμα της ενέργειας, οι οποίοι καλοπροαίρετα ίσως, αλλά παγιδευμένοι σε μια μονομερή θεώρηση του θέματος, ισχυρίζονται ότι οι μικρές μονάδες έχουν αναλογικά μεγαλύτερες απώλειες και μεγαλύτερο κόστος, γιατί το ρεύμα που θα παράγουν δε θα είναι π.χ. 220V/50Hz, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τις υπάρχουσες ηλεκτρικές συσκευές.

Παρόμοιοι ισχυρισμοί μαρτυρούν απλώς έλλειψη φαντασίας, γιατί σήμερα οι πρόοδοι στη λεγόμενη Νανοτεχνολογία είναι τόσο μεγάλες ώστε τέτοια και άλλα παρόμοια προβλήματα θα αντιμετωπισθούν με επιτυχία. Θα επικρατήσουν υβριδικές μορφές μικρών μονάδων παραγωγής ενέργειας, που θα συνδυάζουν την ηλιακή και την αιολική ενέργεια και θα δουλεύουν ανεξαρτήτως καιρού και χρόνου.

Οι πανίσχυροι αριστοκράτες και ευγενείς του 17ου αιώνα ίσως να μην έμαθαν ποτέ για τα πειράματα που έκανε με τον ατμό ένας γιατρός και ερασιτέχνης φυσικός, που λεγόταν Ντενι Παπέν ή αν τα έμαθαν να μην τους έδωσαν καμιά σημασία. Και όμως τα πειράματα αυτά ήταν η αρχή του τέλους της εξουσίας τους. Όσο ισχυρά και αν είναι τα οικονομικά συμφέροντα σήμερα, δε μπορούν να γυρίσουν πίσω τον τροχό της εξέλιξης. Το πολύ να καθυστερήσουν λίγο την πορεία του.

Όμως η πτώση τους είναι βεβαία.

Μηνολόγιον Απριλίου

Πα  1	Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Σα  2	Διεθνής ημέρα παιδικού βιβλίου
Κυ 3	Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Δε  4	+ Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Τρ  5	Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού
Τε  6	Του ζωγράφου Ραφαήλου
Πε 7	Παγκόσμια  ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Πα 8	+ Ερνέστου Τσε Γκεβάρα θανάτωσις
Σα 9	+ Φραγκίσκου Βάκωνος
Κυ10	Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Δε11	Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Τρ12	Τα μεγάλα Διονύσια
Τε13	Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού
Πε14	Του Πανεπιστημίου Αθηνών
Πα15	Λεονάρδου ντα Βίντσι
Σα16	+ Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Κυ17	Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη
Δε18	+ Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Τρ19	+ Καρόλου Δαρβίνου
Τε20	Ιωάννου Ιακώβου Ρουσώ και του Κοινωνικού Συμβολαίου
Πε21	Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Πα22	+ Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Σα23	+ Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη
Κυ24	Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Δε 25	+ Μαγελάνου του εξερευνητού
Τρ 26	Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Τε 27	Γενέσιον  Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Πε 28	Μιχαήλ Λομονόσωφ
Πα 29	+ Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Σα 30	Μαξίμου Γκόρκι