Άρθρο του Δημήτρη Σαραντάκου που δημοσιεύτηκε στις 29/03/2011 στο Εμπρός
Το προηγούμενο σημείωμά μου προκάλεσε μεγάλη συζήτηση. Αυτό τουλάχιστο συμπεραίνω από τις πολλές δεκάδες σχόλια, που διατύπωσαν επώνυμοι ή ψευδώνυμοι αναγνώστες των ιστολογίων στα οποία αναρτήθηκε, www.sarantakos.wordpress.com και www.tofistiki.wordpress.com.
Η συζήτηση βεβαίως οφείλεται και στη συγκίνηση που προκάλεσε στην κοινή γνώμη το πυρηνικό ατύχημα στη Φουκουσίμα, και επικεντρώνεται στο είδος της ενέργειας που πρέπει τελικά να επιλέξει η Ανθρωπότητα.
Οι επιλογές στο σημείο αυτό δεν είναι πολλές. Ουσιαστικά είναι μόνο τρεις: Τα συμβατικά στερεά, υγρά και αέρια καύσιμα (κάρβουνο, πετρέλαιο και φυσικό αέριο), η πυρηνική ενέργεια με τη σημερινή της μορφή (πυρηνικοί αντιδραστήρες με ουράνιο ή πλουτώνιο) και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ήλιος, άνεμος, υδατοπτώσεις, παλίρροιες, άντε και γεωθερμία).
Καθώς εμπεδώνεται στην κοινή γνώμη η πεποίθηση πως οι δυο πρώτες κατηγορίες ενεργειακών πηγών και πολλούς κινδύνους κρύβουν και ανεξάντλητες δεν είναι, ξαναγεννιέται το ενδιαφέρον για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Γράφω «ξαναγεννιέται το ενδιαφέρον» γιατί έχω την πεποίθηση πως οι ισχυροί οικονομικοί παράγοντες και κυρίως το τραπεζικό κεφάλαιο δεν είδαν από την αρχή με καλό μάτι τη διάδοση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Αν θυμάστε, η πρώτη εκτεταμένη πρακτική εφαρμογή της ηλιακής ενέργειας ήταν οι ηλιακοί θερμοσίφωνες. Μέσα σε λίγα χρόνια όλες οι ταράτσες, τα δώματα και οι στέγες των σπιτιών γέμισαν με ηλιακούς θερμοσίφωνες. Υπολογίζεται πως με τη χρήση τους είχαμε εξοικονόμηση πετρελαίου κατά 18%, πολύ σημαντικό ποσοστό δηλαδή. Ενώ, λοιπόν, στην αρχή οι δαπάνες για την εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων ενθαρρύνονταν με κάποια φορολογική απαλλαγή, τα τελευταία 20 χρόνια η απαλλαγή αυτή καταργήθηκε.
Η μεγάλη μάχη, όμως, προετοιμάζεται να δοθεί σε ένα άλλο πεδίο. Στη μορφή που θα πάρουν η παραγωγή και η διανομή της ενέργειας που θα παράγεται από τις ανανεώσιμες πηγές. Εδώ αντιμάχονται δυο απόψεις, που αντιπροσωπεύουν στην ουσία δυο διαφορετικές φιλοσοφίες: Μεγάλες κεντρικές μονάδες παραγωγής και εκτεταμένα δίκτυα μεταφοράς και διανομής ή άπειρες στον αριθμό, μικρού μεγέθους και τελείως αποκεντρωμένες μονάδες;
Όπως είναι ευνόητο, η δεύτερη περίπτωση δεν παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον για τα μεγάλα οικονομικά συγκροτήματα. Έτσι κι αλλιώς δεν ελέγχουν την πηγή. Ο ήλιος, ο άνεμος, το νερό των ποταμών ή οι παλίρροιες της θάλασσας δεν ανήκουν σε κανέναν, άρα δεν προσφέρονται για οικονομική εκμετάλλευση και κερδοφορία. Αλλά και η τεχνογνωσία της κατασκευής και της εγκατάστασης τέτοιων μικρών μονάδων είναι προσιτή σε πολλούς και δεν μπορεί να μονοπωληθεί.
Επιπλέον, αν τέτοιες μικρές μονάδες παραγωγής ενέργειας τοποθετηθούν σε όλες τις κατοικίες, σε όλα τα αγροκτήματα, σε όλες τις επιχειρήσεις παραγωγής ή μεταποίησης, θα περιττεύουν τα δίκτυα διανομής. Εκεί βρίσκεται ο κίνδυνος για τα οικονομικά μονοπώλια. Έτσι, ενθαρρύνουν την πρώτη περίπτωση: των μεγάλων μονάδων. Από τα σχέδια για γιγάντιες σε έκταση εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών στην… Σαχάρα, που θα στέλνουν το παραγόμενο ρεύμα στην… Νορβηγία, έως τα κεντρικά αιολικά πάρκα ή μεγάλες κεντρικές μονάδες φωτοβολταϊκών ικανές να τροφοδοτήσουν ολόκληρες πόλεις. Δηλαδή σε λύσεις που απαιτούν σοβαρές επενδύσεις κεφαλαίων και έχουν και ανάλογα κέρδη.
Όντας αθεράπευτα αισιόδοξος, πιστεύω πως οι υποστηρικτές των μεγάλων κεντρικών μονάδων και των μεγάλων δικτύων διανομής θα χάσουν το παιχνίδι. Δεν έχουν αντιληφθεί πως η ανθρωπότητα έχει μπει σε μια νέα εποχή, στην οποία η γνώση και η πληροφόρηση έχουν γίνει παραγωγικές δυνάμεις και ισχυρά όπλα αλλαγής.
Ο άνθρωπος μαθαίνει ένα – ένα τα μυστικά της φύσης και αρχίζει να τη μιμείται. Ας πάρουμε για παράδειγμα ένα δέντρο. Στην ουσία πρόκειται για μια θαυμαστή μονάδα παραγωγής οξυγόνου και κυτταρίνης, με πρώτες ύλες το διοξείδιο του άνθρακα, που δεσμεύει από τον αέρα και το νερό και τα άλατα, που αντλεί από το έδαφος. Και όλα αυτά τα πετυχαίνει με τις εκατοντάδες χιλιάδες φύλλα του και τις πάμπολλες ρίζες με τα άπειρα ριζίδιά τους και όχι με κάποιον «κεντρικό» μηχανισμό.
Θα βοηθήσει πολύ και η τεχνολογική πρόοδος. Το γραφένιο, για την απομόνωση του οποίου πήραν πέρσι το Νομπέλ Φυσικής δυο Ρώσοι ερευνητές, θα επιτρέψει τη μετατροπή τεράστιων επιφανειών σε παραγωγούς ηλεκτρισμού από τον ήλιο.
Η εφαρμογή της πληροφορικής στην ενεργειακή τεχνολογία θα επιτρέψει την κατασκευή υβριδικών μονάδων που θα συνδυάζουν την ηλιακή και την αιολική ενέργεια και θα δουλεύουν ανεξαρτήτως καιρού και χρόνου. Θα κατασκευαστούν πλοία και αεροπλάνα που θα κινούνται με τον ήλιο ή τον άνεμο, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα γυρίσουμε στα ιστιοφόρα ή τα ανεμόπτερα.
Ο άνθρωπος θα μιμηθεί τη φύση, που αποστρέφεται το γιγαντισμό και τη μονομέρεια, ταυτόχρονα όμως θα απαλλαγεί από τα δεσμά της και θα πάψει να υποτάσσεται σε ορισμένους νόμους της, που τον έκαναν υποχείριό της. Θα περάσει, δηλαδή, από το βασίλειο της ανάγκης και της υποταγής στο βασίλειο της ελευθερίας.
Σημείωση από tofistiki: Ψάχνοντας στο διαδίκτυο σχετικά θέματα, έπεσα πάνω στην «Δενδροθεωρία», που έχει μεγάλη σχέση με όσα περιγράφονται στο παραπάνω άρθρο:
Η «Δενδροθεωρία», όπως την ονομάζουν οι εμπνευστές της, προβλέπει την εγκατάσταση συστημάτων ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) σε κάθε οίκημα και τη διασύνδεσή τους, στην κλίμακα της γειτονιάς, με μια μικρή τοπική κεντρική μονάδα, μεγέθους αντίστοιχου με τα αντλιοστάσια της ύδρευσης. Εκεί μπορεί να γίνεται η αποθήκευση της ενέργειας σε μορφή υδρογόνου σε ειδικές κυψέλες, για να αναδιανέμεται στη συνέχεια -με τη βοήθεια ενός πολύπλοκου υπολογιστικού συστήματος- στα κτίσματα της γειτονιάς, ανάλογα με τις ενεργειακές ανάγκες του καθενός.
«Οπως ακριβώς ένα δέντρο τρέφεται και αναπτύσσεται χάρη στις φυλλωσιές του, αφού κάθε ξεχωριστό φύλλο φωτοσυνθέτει και στέλνει τα θρεπτικά συστατικά στα κλαδιά και στον κορμό, έτσι και κάθε πολυκατοικία μπορεί να παράγει το δικό της ηλεκτρικό ρεύμα, να το στέλνει στη γειτονιά και, εφόσον χρειαστεί, στο κεντρικό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας», εξήγησε μιλώντας στην «Κ» ο κ. Εμμ. Πάσχος, καθηγητής Φυσικής Στοιχειωδών Σωματιδίων του Πολυτεχνείου του Ντόρτμουντ και αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών που μαζί με τον υπεύθυνο Πληροφορικής του δήμου Ντόρτμουντ, κ. Δημ. Καρακατσάνη, ανέπτυξαν τη «Δενδροθεωρία».
Άρθρο του Δημήτρη Σαραντάκου που δημοσιεύτηκε στις 22/03/2011 στο Εμπρός
Χωρίς αμφιβολία, η εξέλιξη της ανθρωπότητας είναι συνυφασμένη με την ενέργεια που θα έχει στη διάθεσή της. Υπάρχει άλλωστε ιστορικό προηγούμενο.
Η βιομηχανική εποχή άρχισε με την ατμομηχανή και βασίστηκε στο κάρβουνο. Έτσι, χώρες πλούσιες σε πετροκάρβουνο, όπως η Αγγλία και η Γερμανία, βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή.
Κατόπιν ήρθαν οι μηχανές εσωτερικής καύσεως και άρχισε η εποχή του πετρελαίου, που διαρκεί ακόμα. Στην πρωτοπορία βρέθηκαν χώρες που είχαν στο έδαφός τους κοιτάσματα πετρελαίου, όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, ή χώρες που στις αποικίες ή τα προτεκτοράτα τους υπήρχε πετρέλαιο, όπως η Αγγλία, η Γαλλία και η Ολλανδία.
Αυτές οι πηγές ενέργειας, που ονομάζονται επίσης ορυκτά καύσιμα, είναι προσιτές, σχετικά φτηνές και έχουν εύκολη εφαρμογή. Παρουσιάζουν όμως πολλά σοβαρά μειονεκτήματα, τα κυριότερα από τα οποία είναι:
-Δεν είναι ανεξάντλητες. Τα κοιτάσματα ορυκτών καυσίμων κάποτε θα εξαντληθούν και σε ορισμένες χώρες εξαντλήθηκαν ήδη.
-Η εξόρυξή τους προκαλεί σοβαρή επιβάρυνση του περιβάλλοντος και με την καύση τους ρυπαίνουν την ατμόσφαιρα με διοξείδιο του άνθρακα και αυξάνουν το φαινόμενο του θερμοκηπίου.
-Και ακόμα, αποτελούν πολύτιμες πρώτες ύλες για τη χημική τεχνολογία και είναι αμαρτία να τις καίμε.
Έτσι, όταν κατά τη δεκαετία τού 1960 άρχισε η ειρηνική εφαρμογή της πυρηνικής ενέργειας, πολλοί νόμισαν πως η λύση βρέθηκε. Η νέα πηγή ενέργειας χαρακτηρίστηκε οικολογικώς καθαρή, θεωρήθηκε φθηνότερη από τις άλλες και σχεδόν ανεξάντλητη και, όπως ήταν επόμενο, υιοθετήθηκε με ενθουσιασμό. Στα επόμενα 30 χρόνια, σε 40 μεγάλες και μικρές χώρες του πλανήτη (14, μόνο στην Ευρώπη) εγκαταστάθηκαν 450 πυρηνικοί σταθμοί, καθένας από τους οποίους περιέχει από 3 έως 5 πυρηνικούς αντιδραστήρες και οι οποίοι καλύπτουν το 30% των ενεργειακών αναγκών τους.
Συνεπακόλουθο της στροφής στην πυρηνική ενέργεια ήταν να ατονήσει το ενδιαφέρον για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, από τον ήλιο, τον άνεμο και τη γεωθερμία, γιατί θεωρήθηκαν κατάλληλες για εφαρμογές μικρής μόνο κλίμακας και τοπικής σημασίας.
Πιστεύω πως ο ισχυρισμός αυτός είναι εκ του πονηρού. Η αδιαφορία που δείχνουν οι πάσης φύσεως οικονομικοί παράγοντες, αλλά και οι υποταγμένες σ’ αυτούς κυβερνήσεις, για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας οφείλεται στην απουσία κέρδους.
Βλέπετε, ο ήλιος ή ο άνεμος δεν ανήκουν σε κανέναν ούτε μπορεί να γίνει κάποια κερδοφόρα εκμετάλλευση του ενεργειακού δυναμικού τους. Η τεχνογνωσία που απαιτείται γι’ αυτό είναι πολύ απλή και δε γίνεται να μονοπωληθεί. Επομένως… δε συμφέρει.
Αντίθετα, οι πυρηνικοί ενεργειακοί σταθμοί αποφέρουν τεράστια κέρδη σε πολλούς και ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες. Τόσο στις ΗΠΑ, όσο και στην Ιαπωνία, αλλά και στις περισσότερες χώρες με πυρηνικούς σταθμούς, αυτοί ανήκουν σε ιδιωτικές εταιρείες, όπως και σε ιδιώτες, επίσης, ανήκουν τα μεταλλεία, από τα οποία εξορύσσονται τα μεταλλεύματα του ουρανίου και σε χέρια ιδιωτών βρίσκεται η μεταφορά, η επεξεργασία των πυρηνικών καυσίμων…
Και φυσικά οι ιδιωτικές εταιρείες που λειτουργούν με αποκλειστικό γνώμονα το κέρδος, δεν έχουν καμιά όρεξη να δώσουνε χρήματα για να αντικαταστήσουν τους παλιούς αντιδραστήρες των πυρηνικών σταθμών με καινούργιους ή να αυξήσουν τα μέτρα ασφαλείας τους από φυσικές καταστροφές.
Όπως έχει καταγγελθεί, η εταιρεία που εκμεταλλεύεται τους πυρηνικούς σταθμούς της Φουκουσίμα και των γειτονικών παράκτιων πόλεων, όταν οι ειδικοί, μετά το τσουνάμι του Δεκεμβρίου τού 2004, που σάρωσε τον Ινδικό Ωκεανό από τη Σουμάτρα ως τη Μαδαγασκάρη, συνέστησαν να αυξήσει το ύψος του προστατευτικού κρηπιδώματος, αρνήθηκε να το κάνει επικαλούμενη το υψηλό κόστος του έργου.
Ήρθαν όμως τρία σοβαρά πυρηνικά ατυχήματα, στις 28 Μαρτίου 1979 στο σταθμό Θρι Μάιλ Άιλαντ στα ανοιχτά της Πενσυλβανίας των ΗΠΑ, στις 26 Απριλίου 1986 στο Τσερνομπίλ της Ουκρανίας και τώρα στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, για να αποδείξουν κάτι που οι ειδικοί επιστήμονες έλεγαν από καιρό, αλλά κανείς δεν τους άκουγε: πως η πυρηνική ενέργεια ούτε καθαρή, ούτε ανεξάντλητη, ούτε ασφαλής είναι. Μπροστά στα τρομερά και σχεδόν ανεξέλεγκτα αποτελέσματα των καταστροφών αυτών, άρχισε να κερδίζει έδαφος η ιδέα της εγκατάλειψης της πυρηνικής ενέργειας.
Ήδη, μετά το ατύχημα του Τσερνομπίλ, έγινε στην Ιταλία το 1987 δημοψήφισμα και ο λαός αποφάσισε με τεράστια πλειοψηφία να κλείσουν οι 4 πυρηνικού σταθμοί της χώρας, ενώ μετά το ατύχημα της Φουκουσίμα η καγκελάριος Μέρκελ ανακοίνωσε το άμεσο κλείσιμο, για τρεις μήνες στην αρχή, 7 πυρηνικών σταθμών, η δε ελβετική κυβέρνηση πάγωσε προς το παρόν τα σχέδιά της για την κατασκευή πυρηνικών σταθμών.
Ευτυχώς στην Ελλάδα δεν έχουμε σταθμούς πυρηνικής ενέργειας. Ο «Δημόκριτος» στην Αγία Παρασκευή είναι ουσιαστικά εργοστάσιο παραγωγής ραδιοϊσοτόπων για επιστημονικούς σκοπούς. Όταν τη δεκαετία τού ‘70 μπήκε θέμα να κατασκευαστεί πυρηνικός σταθμός, όλοι οι επιστημονικοί φορείς, το Τεχνικό Επιμελητήριο, η Ένωση Ελλήνων Χημικών, οι Γεωλόγοι, οι ιατρικοί σύλλογοι της χώρας, στάθηκαν κατηγορηματικά αντίθετοι, επικαλούμενοι τη μεγάλη σεισμικότητα της Ελλάδας. Και τα σχέδια των κερδοσκόπων ματαιώθηκαν.
Διερωτώμαι· γιατί οι Ιάπωνες, που ζούνε σε μια χώρα με σεισμικότητα μεγαλύτερη από τη δική μας και η οποία επιπλέον είναι η μόνη χώρα που δέχτηκε δυο πυρηνικά πλήγματα, με χιλιάδες νεκρούς, δεν αντέδρασαν, τότε σαν εμάς, αλλά γέμισαν τη χώρα τους με 32 πυρηνικούς σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής; Τόσο πολύ χάσανε τη μνήμη τους ή τόσο πολύ έχουν υποταχτεί στο χρήμα;
Αύριο, εκτός από εαρινή ισημερία, είναι και παγκόσμια μέρα της Ποίησης….
Και σε πείσμα των δεινών που ζούμε σε όλο τον κόσμο, η Άνοιξη, επιτέλους θα έρθει.
Ας την υποδεχτούμε λοιπόν, αυτή την πικρή, δύσκολη Άνοιξη, με ένα ποίημα της Αγγελικής Σαραντάκου
Στον παππού τον Νίκο,
στις γιαγιές Ελένη και Ευθυμία
-στον Παναγάκη-
στον Νότη,
και στους ποιητές
που βιάστηκαν να φύγουν,
μεσα στο καταχείμωνο…
Αν περίμενες λίγο,
θα ‘ρχόταν η Άνοιξη
και θα ‘βλεπες τα τριαντάφυλλα
να μπουμπουκιάζουν στις γλάστρες
και στα μάγουλα της εγγόνας σου…
Αν περίμενες λίγο,
θα πρασινίζαν οι φιστικιές
και θα ‘κρυβαν την ασχήμια των χωραφιών,
καθώς ανηφόριζες…
Αν περίμενες λίγο,
θα ‘ρχόταν η άνοιξη!
Κι οι φράχτες θα γέμιζαν αγριολούλουδα,
που θα ‘κρυβαν τις πληγές τους.
Κι όπως θα ‘ψαχνες μόνος,
εκείνο το πρωινό,
δεν θα ‘βρισκες πέτρα γυμνή να σηκώσεις…
Αν περίμενες λίγο…
……………………………………………………………………………………………………………………….
Σημ: Γραμμένο το 1994, για τον Παναγάκη, τον ξάδερφο,
που του γκρέμισαν την ταβέρνα – τη ζωή του – και δεν το άντεξε….
Α. Σ.
Άρθρο του Δημήτρη Σαραντάκου που δημοσιεύτηκε στις 15/03/2011 στο Εμπρός
Αφορμή για να γράψω αυτό το σημείωμα στάθηκε το άρθρο του κ. Νίκου Μανάβη που δημοσιεύθηκε στο «Εμπρός» στις 11 Μαρτίου και αναφερόταν στο πρόγραμμα Life Oleico, που παρουσιάστηκε την προηγούμενη μέρα στη Μυτιλήνη. Το πρόγραμμα, το οποίο εφαρμόζεται με επιτυχία στην Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα, αφορά την επεξεργασία και τη διάθεση των υγρών αποβλήτων των ελαιουργείων.
Διαβάζοντάς το θυμήθηκα ανάλογες προσπάθειες που είχαμε κάνει, δυο άλλοι συνάδελφοί μου κι εγώ, όταν υπηρετούσαμε στην Αγροτική Τράπεζα. Τότε, δηλαδή στη δεκαετία ‘75 – ‘85, η ΑΤΕ είχε ακόμα σοβαρό αναπτυξιακό χαρακτήρα και προσέφερε πολλά στην αγροτική ανάπτυξη της χώρας.
Εμάς τους τρεις, στην υπηρεσία, μας έλεγαν «απόβλητους», όχι όμως με κάποια προσβλητική πρόθεση ή για άλλον υποτιμητικό λόγο, αλλά γιατί αποτελούσαμε ομάδα εργασίας για την επεξεργασία των υγρών αποβλήτων των γεωργικών βιομηχανιών.
Πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζαμε και λύναμε, αφορούσαν τα απόβλητα μικρών γεωργικών βιομηχανικών εγκαταστάσεων: ελαιουργείων, οινοποιείων και τυροκομείων. Από τη μια μεριά ήταν εξαιρετικά ρυπογόνα και ενοχλητικά, ώστε να μην μπορεί να αγνοηθούν και, από την άλλη, η ποσότητά τους ήταν μικρή, οι διεργασίες που τα δημιουργούσαν κρατούσαν σύντομο χρονικό διάστημα και ουσιαστικά δεν άξιζε τον κόπο να κατασκευαστούν μεγάλες εγκαταστάσεις για την επεξεργασία τους.
Τα προβλήματα αυτά συχνά τα περιέπλεκε η ανεπάρκεια των σχετικών μελετών, που τις είχαν εκπονήσει ικανοί, ίσως, επιστήμονες και τεχνικοί, άσχετοι όμως με θέματα προστασίας περιβάλλοντος, που τότε άρχισαν για πρώτη φορά να απασχολούν τους μελετητές. Κατά κανόνα οι περισσότερες «μελέτες» προβλέπανε τη διάθεση των υγρών αποβλήτων, ανεπεξέργαστων, σε κάποιο γειτονικό ρέμα ή ποτάμι και όποιον πάρει ο χάρος.
Επιπλέον, είχαμε και μιαν άλλη κατηγορία εμποδίων να υπερνικήσουμε, η οποία αποδείχτηκε η σοβαρότερη και οδήγησε τελικά σε αποτυχία τις προσπάθειές μας. Αυτά τα εμπόδια προέρχονταν από τη μεγαλομανία ή και την ιδιοτέλεια πολλών προέδρων συνεταιρισμών ή και ενώσεων συνεταιρισμών, που τους γοήτευε (ή τους παρακινούσε, για ευνόητους λόγους) η κατασκευή μεγάλων και δαπανηρών εγκαταστάσεων. Θυμάμαι έναν τέτοιον πρόεδρο μιας ένωσης συνεταιρισμών, που σκόπευε σε μια παρόμοια περίπτωση συγκροτήματος ελαιουργείου και οινοποιείου να φτιάξει τεράστια, κυριολεκτικά, εγκατάσταση επεξεργασίας των αποβλήτων και, με την έπαρση του ημιμαθούς, έκρινε πως δεν είχε ανάγκη από συμβουλές ειδικών.
«Τι τους θέλουμε τους επιστήμονες και τους μηχανικούς; Να μας λένε αυτοί, οι άνθρωποι του γραφείου, τι να κάνουμε;», έλεγε, απαντώντας στις αντιρρήσεις κάποιων μελών του διοικητικού συμβουλίου.
Γιατί εμείς, οι «απόβλητοι της ΑΤΕ», είχαμε επινοήσει λύσεις αποτελεσματικές και οικονομικές συνάμα, που συνδυάζανε την πρωτοτυπία με τη φαντασία και στηρίζονταν σε έγκυρη βιβλιογραφία. Ειδικά δε για τον «κατσίγαρο», δηλαδή τα υγρά απόβλητα του ελαιουργείου, είχαμε βρει μιαν αληθινά μοναδική λύση: τα εξουδετερώναμε με ασβεστόνερο, σε ειδική υπόγεια δεξαμενή από μπετόν και, με σχετικά απλές διεργασίες, τα μετατρέπαμε σε κάτι σαν υγρό λίπασμα, ένα κι ένα για το πότισμα των ελαιόδεντρων!
Πριν κάνουμε τις σχετικές επί τόπου επισκέψεις, που κρατούσαν συνήθως δυο ή τρεις μέρες, προετοιμαζόμασταν μεθοδικά. Μελετούσαμε από πιο μπροστά το πρόβλημα και τη λύση που θα προτείναμε και πηγαίναμε εφοδιασμένοι με σχετικά βιβλία και δημοσιεύματα, όχι για κάποιαν ουσιαστική αιτία, αλλά περισσότερο για λόγους εντυπωσιασμού. Από πείρα είχαμε πεισθεί πως η επίδειξη έντυπων κειμένων και μάλιστα ξενόγλωσσων, αποτελεί ισχυρό επιχείρημα για την υποστήριξη των απόψεών μας.
Φαίνεται, όμως, πως είχαμε γίνει αρκετά ενοχλητικοί σε κάποιους, που είχαν ισχυρά ερείσματα στην ηγεσία της Τράπεζας, οπότε και μας εξουδετέρωσαν με τη δοκιμασμένη μέθοδο της προαγωγής σε ανώτερες, επιτελικού χαρακτήρα, θέσεις.
Τελικά, η ομάδα των αποβλήτων διαλύθηκε, γιατί τα έβαλε με δυο σχεδόν ανίκητους αντιπάλους: την ανθρώπινη βλακεία και την ιδιοτέλεια.
Με μια καθυστέρηση δυστυχώς, γιατί το συνέδριο άρχισε από χτες και τελειώνει αύριο, αναδημοσιεύουμε από το πολύ καλό ιστολόγιο Red Notebook:
Το διεθνές συνέδριο «Δημόσιο χρέος και πολιτικές λιτότητας στην Ευρώπη: Η απάντηση της Ευρωπαϊκής Αριστεράς» που διοργανώνουν το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, ο ΣΥΝ και το Ινστιτούτο Πουλαντζάς συνεχίζεται στο Cine Κεραμεικός (Κεραμεικού 58 & Μαραθώνος 13) μέχρι τις 12 Μαρτίου.
Tο Red Notebook θα μεταδίδει ζωντανά το συνέδριο με θέμα το δημόσιο χρέος και τις πολιτικές λιτότητας που επιβάλλονται στην Ευρώπη, στο φόντο της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης.
Άρθρο του Δημήτρη Σαραντάκου που δημοσιεύτηκε στις 09/03/2011 στο Εμπρός
Το έχω ξαναγράψει, αλλά η επανάληψη δε βλάφτει. Λέω λοιπόν και πάλι πως μία από τις αρετές της επικοινωνίας με το Διαδίκτυο είναι η αμεσότητά του.
Τα σημειώματά μου, εκτός από τις φιλόξενες σελίδες του «Εμπρός» δημοσιεύονται ή μάλλον αναρτώνται, όπως είναι η σωστή ορολογία, και σε δύο ιστολόγια, στο http://www.tofistiki.wordpress.com/, που επιμελείται η κόρη μου, και στο http://www.sarantakos.wordpress.com/, που τηρεί εδώ και χρόνια ο γιος μου. Ενώ είναι βέβαιο πως το «Εμπρός» το διαβάζουνε πολλοί, κανείς δε σχολίασε τα γραφόμενά μου. Μικρό το κακό θα μου πείτε, και θα έχετε δίκιο. Το γεγονός είναι πως μπορεί να τα σχολίασαν κάποιοι, αλλά και αν αποφάσισαν να γράψουν τα σχόλια ή τις αντιρρήσεις τους, η απάντησή τους θα βρίσκεται ακόμα καθ’ οδόν. Αντίθετα, αυθημερόν, το τονίζω αυθημερόν, αναρτήθηκε στο ιστολόγιο του γιου μου κάποιο σχόλιο και τις άλλες μέρες ακολούθησαν και άλλα.
Χάριν των αναγνωστών, που δεν εντρυφούν στο Διαδίκτυο, γράφω περιληπτικά τι λέει. Ο αναγνώστης μου, λοιπόν, ενώ γενικώς συμφωνεί με όσα γράφω και, μάλιστα, υπερθεματίζει για τους επαγγελματίες πολιτικούς, ισχυρίζεται πως στο θέμα των ατομικών ελευθεριών και της θέσης της γυναίκας δεν έχουμε σημειώσει ουσιαστική πρόοδο. Νομίζω πως κάνει μεγάλο λάθος.
Παρ’ όλες τις αγριότητες που διαπράχθηκαν κατά το 19ο και 20ό αιώνα, όλοι οι άνθρωποι έχουμε γίνει καλύτεροι.
Ας πάρουμε για παράδειγμα τη θέση της γυναίκας. Για να μην πάω πολύ μακριά, στον καιρό του Περικλή, που έλεγε πως «το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε με τις γυναίκες είναι να μη μιλάμε γι’ αυτές», θυμίζω πως ο Χίτλερ είχε διακηρύξει ότι η γυναίκα είναι καλή μόνο για τα τρία Κ (Küche, Kindern, Kirche), ήγουν για την κουζίνα, τα παιδιά και την εκκλησία.
Τον καιρό των παππούδων μας οι γάμοι γίνονταν κατά κανόνα με προξενιό και με συμφωνία των γονιών, χωρίς να ρωτηθούν οι αμέσως ενδιαφερόμενοι, δηλαδή η νύφη κι ο γαμπρός. Φυσικά, προγαμιαίες ερωτικές σχέσεις ήταν μεν ανεκτές για τους νεαρούς, εντελώς, όμως, αδιανόητες για τις κοπέλες και, σε όσες περιπτώσεις συνέβαιναν και δεν καταλήγανε σε γάμο, ήταν δυνατό να προκαλέσουν ακόμη και φονικά. Σήμερα, οι προγαμιαίες ερωτικές σχέσεις αποτελούν τον κανόνα και θεωρούνται αυτονόητο και αναφαίρετο δικαίωμα των νέων, που μόνο κάποιους θρησκόληπτους υποκριτές ενοχλεί.
Με λίγα λόγια, μολονότι εξακολουθεί να υπάρχει οικονομική και, εν μέρει, κοινωνική ανισότητα σε βάρος της γυναίκας, έχει γίνει συνείδηση σε όλους πως βαδίζουμε σε μια νέα εποχή, κατά την οποία η γυναίκα θα αναλάβει τα ηνία της κοινωνικής ζωής, όπως τα κρατούσε πριν από δέκα χιλιάδες χρόνια.
Τα τελευταία γεγονότα στην Τυνησία, την Αίγυπτο και τη Λιβύη, όπου πρωτοστατούν οι γυναίκες, αλλά και ειδήσεις που έρχονται από χώρες επιδεικτικά ανδροκρατούμενες, όπως το Ιράν ή η Σαουδαραβία, βεβαιώνουν πως αναπτύσσεται υπόγειο κίνημα χειραφέτησης των γυναικών, που θα αποτελέσει ενδεχομένως την αχίλλειο πτέρνα των καθεστώτων αυτών.
Θα μπορούσα να αναφέρω πολλά άλλα παραδείγματα, που δείχνουν πως έχουμε ανθρωπέψει, αλλά σέβομαι τη χωρητικότητα των στηλών της εφημερίδας.
Ένα μόνο σάς λέω: Μη χάνετε το κουράγιο σας. Η ανθρωπότητα θα βρει το δρόμο της. Δε θα αυτοκτονήσει, καταστρέφοντας ταυτόχρονα τον πλανήτη, για να αφήσει μια χούφτα παράσιτα να κάνουν λεφτά. Υπάρχουν στην οικουμένη εκατομμύρια λογικοί και καλοπροαίρετοι άνθρωποι, που πονάνε γι’ αυτή την κατάσταση και προβληματίζονται για το πώς η ανθρωπότητα θα βγει από το σημερινό τέλμα.
Διαισθάνομαι πως εκκολάπτεται ένα οικουμενικό, πολύμορφο και πολυδύναμο Κίνημα Αντίστασης, που στους στόχους του δεν έχει μόνο την απαλλαγή των ανθρώπων από την εξάρτηση, την καταπίεση, την αμορφωσιά και την ένδεια, αλλά και την υπεράσπιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, στόχο που τον θεωρώ ανώτερο από όλους τους άλλους. Ένα κίνημα που καταργεί τη διαίρεση των ανθρώπων σε ηγέτες, καθοδηγητές, ποιμένες και ηγούμενους, από τη μια μεριά, και σε μάζες, οπαδούς και ποίμνια, από την άλλη.
Κι αν, λόγω της ηλικίας μου, δεν μπορώ πια να ενταχθώ δραστήρια σ’ αυτό το κίνημα, θεωρώ χρέος μου, με την πείρα που απόχτησα από τη ζωή και με τις ελάχιστες δυνάμεις μου, να βοηθήσω τουλάχιστον, με όποιον τρόπο μπορώ, όσους συνανθρώπους μου αναζητούν, με καθαρό μυαλό και συγκροτημένη σκέψη, να βρουν κάποιες λύσεις στα σημερινά περίπλοκα προβλήματα που μας απασχολούν.
Δεν υπάρχουν έτοιμοι οδηγοί του δρόμου που πρέπει να ακολουθήσουμε. Δεν υπάρχει ίσως ούτε ο δρόμος, αλλά όπως έλεγε ένας παλιός Ισπανός ποιητής, ο Αντόνιο Ματσάδo,
caminante, non hay camino,
se hace camino al andar
(οδοιπόρε, δεν υπάρχει δρόμος,
ο δρόμος φτιάχνεται περπατώντας)
Η 8η Φεβρουαρίου έχει καθιερωθεί, σε παγκόσμιο επίπεδο, ως «ημέρα ενημερωτικών δράσεων για την ασφαλέστερη χρήση του Διαδικτύου» (Safer Internet Day). Δε θυμάμαι αν πέρσι ή πρόπερσι έγινε στο νησί μας καμιά εκδήλωση τη μέρα αυτή και όποιος ξέρει ας με διορθώσει.
Φέτος όμως, με ευθύνη του δραστήριου αντιδημάρχου κ. Νεκτάριου Κουκούλη και σε συνεργασία με τον εντεταλμένο Δημοτικό Σύμβουλο κ. Νίκο Οικονόμου, οργανώθηκε ημέρα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των μαθητών της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης της Αίγινας.
Έγιναν ενημερωτικές ομιλίες στο Γενικό Λύκειο και στο ΕΠΑΛ, από τους προαναφερθέντες, που είναι εκπαιδευτικοί, ειδικευμένοι στην Πληροφορική, σε συνεργασία με τους καθηγητές των σχολείων. Για την καινοτόμα αυτή δράση, ο Δήμος προετοίμασε αφίσα και σχετικό έντυπο υλικό, εγκεκριμένα από το Υπουργείο Παιδείας, σε συνεργασία με τον διαδικτυακό κόμβο www.saferintenet.gr, που ασχολείται με την ασφαλή χρήση του Ιντερνέτ και των κινητών τηλεφώνων. Στα πλαίσια της ενημερωτικής αυτής εκστρατείας παραβρέθηκε και ο Δήμαρχος κ. Σακκιώτης, που με Δελτίο Τύπου του Δήμου κάλεσε τα τοπικά έντυπα και ψηφιακά Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης να καλύψουν το γεγονός, με στόχο την ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου στο τόσο σοβαρό αυτό θέμα.
Δεν θα πρωτοτυπήσω ασφαλώς, αν ισχυριστώ πως στην εποχή μας, καθώς η Γνώση και η Πληροφόρηση έχουν γίνει παραγωγικά μέσα, η Πληροφορική με όλες τις εφαρμογές της και κυρίως με την κινητή τηλεφωνία και το Διαδίκτυο, έχουν δεθεί με τη ζωή μας, μας βοηθούν σε χίλιες δυο περιπτώσεις, αλλά ταυτόχρονα μπορούν να εξελιχθούν, ενδεχομένως, σε μέσα υποβοήθησης εξεγέρσεων ή ακόμα και σε επίφοβα όπλα.
Θα θυμάστε όλοι πως πριν λίγα μόλις χρόνια, με αφορμή τις πυρκαγιές στην Πάρνηθα και στη Δυτική Πελοπόννησο, οργανώθηκαν στην Αθήνα συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας, με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου, που θύμιζαν παρόμοιες συγκεντρώσεις που μόνον ο Κίμων Κουλούρης ή το ΚΚΕ, στις μέρες της δόξας τους θα μπορούσαν να οργανώσουν. Και όμως οι μεγάλες αυτές συγκεντρώσεις δεν έγιναν από κόμματα, τα οποία πιάστηκαν στον ύπνο, αλλά από ανεξάρτητους πολίτες με τη χρήση των κινητών τηλεφώνων ή από χειριστές του διαδίκτυου, τους λεγόμενους μπλόγκερ.
Θα θυμάστε επίσης την «υπόθεση ζαρντινιέρας» στη Θεσσαλονίκη ή την πιο πρόσφατη δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου στην Αθήνα. Και στις δύο περιπτώσεις οι ισχυρισμοί των δραστών αστυνομικών καταρρίφθηκαν από φωτογραφίες που τράβηξαν με το κινητό τους, ένας διαβάτης, στην πρώτη και μια γειτόνισσα, από το μπαλκόνι της, στη δεύτερη. Ακριβώς, χάρη σ΄ αυτή τη φωτογραφία έγινε δυνατή η καταδίκη των δολοφόνων του νεαρού παιδιού σε βαριές ποινές.
Αλλά και στις μέρες που περνάμε φάνηκε πόσο καθοριστικός είναι ο ρόλος της Πληροφορικής. Δεν ξέρω αν το έχετε διαβάσει αγαπητοί αναγνώστες, αλλά στις εξεγέρσεις που συγκλονίζουν τις αραβικές και ισλαμικές χώρες της Αφρικής και της Ασίας, δύο είναι τα καθοριστικής σημασίας γεγονότα. Το πρώτο, η αποφασιστική συμμετοχή σ΄ αυτές των γυναικών και το δεύτερο ο σημαντικότατος ρόλος που έπαιξαν στην κινητοποίηση των εξεγερμένων τα κινητά τηλέφωνα και τα μηνύματα με το Διαδίκτυο.
Γιατί πρέπει επιτέλους να συνειδητοποιήσουμε πως οι γείτονες μας, που υποτιμητικά τους λέμε «Τουρκαλάδες» ή «Ανατολίτες», μπορεί να μη διαθέτουν τις δικές μας περγαμηνές, αναφορικά με τη μοναδικής τελειότητας γλώσσα, την ένδοξη ιστορία και άλλα ηχηρά παρόμοια, αλλά στον τομέα της Πληροφορικής έχουν κάνει μεγάλες προόδους και ίσως μας έχουν ξεπεράσει.
Το διαδίκτυο έχει γίνει αποφασιστικό όργανο πληροφόρησης και επικοινωνίας και γι΄αυτό άλλωστε το εχθρεύονται οι πάσης φύσεως εξουσιαστές. Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις των εξεγέρσεων στην Ανατολή, τόσο το καθεστώς του ανατραπέντος Μουμπάρακ όσο και το καθεστώς των Αγιατολάχ της Τεχεράνης, το φοβήθηκαν τόσο πολύ ώστε αποπειράθηκαν να εφαρμόσουν γενική συσκότιση όλων των μέσων τηλεπικοινωνίας για να εμποδιστεί η χρήση του Διαδικτύου. Το μέτρο αυτό, που προκάλεσε διεθνή κατακραυγή, αποδείχτηκε τελείως ανεπαρκές και ανακλήθηκε.
Το Διαδίκτυο όμως έχει και άλλους εχθρούς, πέραν των αυταρχικών καθεστώτων. Είναι οι λεγόμενοι χάκερ και κράκερ. Αρχικά ο όρος «χάκερ» σήμαινε στην αγγλική γλώσσα κάποιαν ειδικότητα ξυλουργού, ενώ τώρα χάκερ ονομάζεται κάποιος που καταγίνεται με την διείσδυση και διερεύνηση του λογισμικού ενός υπολογιστή ή δικτύου υπολογιστών, στον οποίο, όμως, δεν έχει δικαίωμα πρόσβασης. Οι χάκερ πιστεύουν πως ότι η πρόσβαση στην πληροφορία αποτελεί παγκόσμιο κοινό αγαθό και ότι είναι ηθικό καθήκον τους να μοιράζονται τις ικανότητές τους, τόσο δημιουργώντας λογισμικό ανοικτού κώδικα, όσο και διευκολύνοντας την πρόσβαση σε πληροφορίες και υπολογιστικούς πόρους, όπου αυτό είναι εφικτό.
Ο όρος (ειδικά στην ελληνική γλώσσα) συγχέεται πολύ συχνά με τον όρο κράκερ (cracker), που στην Ελλάδα είναι μάλλον άγνωστος (εδώ ξέρουμε μόνο τα κράκερ της ζαχαροπλαστικής) ενώ η διεθνής κοινότητα των χάκερ, που αριθμεί σήμερα εκατομμύρια μέλη, απορρίπτει τέτοιο συσχετισμό, γιατί οι κράκερ είναι εξ ορισμού ιδιοτελείς και κακόβουλοι, που αποβλέπουν σε κλοπές, βανδαλισμούς ή παραβάσεις εμπιστοσύνης.
Η πρωτοβουλία πάντως του Δήμου να ενημερώσει τα παιδιά, που είναι σήμερα οι κύριοι χρήστες της Πληροφορικής για τον ασφαλή χειρισμό του Διαδικτύου, είναι αξιέπαινη και εποικοδομητική.
Άρθρο του Δημήτρη Σαραντάκου που δημοσιεύτηκε στις 01/03/2011 στο Εμπρός
Ο μεγάλος μας ποιητής και πεζογράφος Ζαχαρίας Παπαντωνίου σε ένα διήγημά του, με τον τίτλο «Ο κ. Τμηματάρχης έρχεται», αφήνει να εννοηθεί πως η εξουσία μπορεί κυριολεκτικά να αποτελέσει πηγή ηδονής.
Πολύ πιο καθαρά όμως το γράφει ο Μίλοβαν Τζίλας στο βιβλίο του «Συνομιλίες με τον Στάλιν», πως η εξουσία είναι η ηδονή των ηδονών. Πραγματικά κάθε εξουσία σου δίνει μια αίσθηση ηδονής, ακόμα και σε πολύ μικρότερη κλίμακα, να εξουσιάζεις φερ’ ειπείν την οικογένειά σου, μια σχολική τάξη, μια δημόσια υπηρεσία, ή έναν οργανισμό.
Από την άλλη μεριά είναι γενικώς αποδεκτό πως η εξουσία, ιδίως όταν απουσιάζει, ή όταν μπορεί να παρακαμφθεί κάποιος ουσιαστικός έλεγχος, μπορεί να σε διαφθείρει και φυσικά όσο πιο μακροχρόνια είναι η άσκηση της εξουσίας ή όσο πιο αμελής είναι ο έλεγχος, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες της διαφθοράς, με λογικό συμπέρασμα η απόλυτη εξουσία να διαφθείρει απόλυτα.
Λογική συνέπεια των παραπάνω είναι πως, εφόσον η υπέρτατη, η απόλυτη εξουσία, είναι πηγή απόλυτης και υπέρτατης ηδονής, όταν τη χάσεις, χάνεις τα πάντα, ακόμα και την υγεία σου. Αυτό το επιβεβαιώνουν οι πληροφορίες που μας δίνουν τα Μ.Μ.Ε., σύμφωνα με τις οποίες οι ανατραπέντες δικτάτορες, της Τυνησίας, Μπεν Άλι, και της Αιγύπτου, Μουμπάρακ, χάνοντας την εξουσία χάσανε και την υγεία τους. Ο πρώτος βρίσκεται σε κώμα σε νοσοκομείο της Τζέντας της Σαουδικής Αραβίας και ο δεύτερος κρύβεται σε άγνωστο ως τώρα καταφύγιο, αλλά οι φήμες επιμένουν πως η υγεία του είναι σοβαρά κλονισμένη. Όσο για τον «υπό ανατροπήν» Καντάφι, αυτός, κρίνοντας από όσα μας έδειξε η τηλεόραση, βρίσκεται ήδη σε κατάσταση μόνιμου και νοσηρού παραληρήματος.
Πραγματικό κατάντημα, δηλαδή, αυτών των άλλοτε πανίσχυρων ανθρώπων, που ήταν βέβαιοι, όχι μόνο πως θα μένανε ισοβίως στην εξουσία, αλλά ετοίμαζαν να τη μεταβιβάσουν στους γιους τους.
Στην άλλη άκρη του κόσμου, στην Κεντρική Αμερική, έχουμε μιαν άλλη, πολύ παρήγορη προσέγγιση του προβλήματος «εξουσία». Στην πολιτεία του Μεξικού Τσιάπας εδώ και 15 χρόνια, δηλαδή από το 1994, δρα ο EZL (Ejército Zapatista de Liberación), δηλαδή ο Ζαπατιστικός Απελευθερωτικός Στρατός, ο οποίος όμως δεν επεδίωξε, ούτε επιδιώκει, να πάρει την εξουσία. Με τα όπλα και με την απλή παρουσία του, εμποδίζει τον μεξικανικό στρατό να καταστρέψει όσα φτιάχνουνε μόνοι τους και ακαθοδήγητοι οι κάτοικοι της περιοχής. Και φτιάχνουνε πολλά. Στην πολιτεία έχουν δημιουργηθεί 32 αυτόνομες και αυτοδιοικούμενες κοινότητες, που διοικούνται με γενικές συνελεύσεις των κατοίκων, συνελεύσεις που θυμίζουν τις αρχαίες «Εκκλησίες του Δήμου» και οι οποίες διαχειρίζονται την παραγωγή, χτίζουν νοσοκομεία και σχολεία, που μορφώνουν τους ως χτες αναλφάβητους χωρικούς.
Και για να γυρίσω στην παλιά μου αγάπη, στην αρχαία ελληνική σκέψη, υπενθυμίζω πως στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, για να έχεις το δικαίωμα να είσαι υποψήφιος σε κάποιο δημόσιο αξίωμα, περνούσες από έξι δοκιμασίες, που γίνονταν οι τρεις από τη Βουλή και οι τρεις από τα Δικαστήρια. Έπρεπε να αποδείξεις πως είσαι γνήσιος Αθηναίος πολίτης, πως έχεις φερθεί καλά τους γονείς σου, πως κάνεις κάποια δουλειά από την οποία ζεις, πως δε χρωστάς στο Δημόσιο, ούτε έχεις καταδικαστεί για ατιμωτικό αδίκημα, πως έχει υπηρετήσει στο στρατό και έχεις πάρει μέρος σε εκστρατείες.
Επιπλέον, στην Αθηναϊκή Δημοκρατία δεν μπορούσες να μείνεις σε ένα αξίωμα πάνω από ένα χρόνο, ούτε να εκλεγείς στο ίδιο αξίωμα δυο φορές στη σειρά. Έτσι, η εξουσία μοιραζόταν σε όλους τους πολίτες και κρατούσε πολύ λίγο, οπότε ο κατέχων οποιοδήποτε αξίωμα και να το ήθελε δεν πρόφταινε να δικτυωθεί, να στήσει μηχανισμούς διαπλοκής και να βάλει χέρι στο δημόσιο χρήμα.
Δεν παραγνωρίζω πως η Αθηναϊκή Δημοκρατία είχε ένα σωρό ελαττώματα: βασιζόταν στη δουλοκτησία, κρατούσε τις γυναίκες υποδουλωμένες, ήταν φιλοπόλεμη και επεκτατική, αλλά δεν ξεχνώ πως δημιούργησε θεσμούς σοφούς, πολύτιμους και με διαχρονική ισχύ, που μακάρι να τους είχαμε και να τους εφαρμόζαμε εμείς, οι υποτιθέμενοι απόγονοί τους.
Γιατί, κατά τα τελευταία τριάντα πέντε χρόνια, βλέπουμε Έλληνες πολιτικούς, που ουδέποτε άσκησαν κάποιο βιοποριστικό επάγγελμα και όμως έχουν αποκτήσει μεγάλη περιουσία, άλλους, που έγιναν μάλιστα και υπουργοί Εθνικής Άμυνας, που δεν πήγαν καν φαντάροι και τέλος άλλους να επαίρονται, πως εκλέγονται βουλευτές συνεχώς όλα αυτά τα χρόνια, οπότε ο απλός πολίτης αναρωτιέται: «δηλαδή, αυτή είναι η δουλειά τους, από την οποία ζουν»;
Το προηγούμενο σημείωμά μου προκάλεσε μεγάλη συζήτηση. Αυτό τουλάχιστο συμπεραίνω από τις πολλές δεκάδες σχόλια, που διατύπωσαν επώνυμοι ή ψευδώνυμοι αναγνώστες των ιστολογίων στα οποία αναρτήθηκε, www.sarantakos.wordpress.com και www.tofistiki.wordpress.com.
Το Φιστίκι 