Άρθρο του Δημήτρη Σαραντάκου που δημοσιεύτηκε στο Εμπρός στις 22/2/2011
Ακούγεται κάπως σαν κοινοτοπία, αλλά απηχεί την πραγματικότητα. Τα μέσα αντίστασης στην καταπίεση αλλάζουν από εποχή σε εποχή, ανάλογα με την υπάρχουσα υλική υποδομή. Ξεκινήσανε από μια σφεντόνα, ένα δόρυ, ένα σπαθί, έγιναν κατόπιν καριοφίλια και τουφέκια, ύστερα αυτόματα και χειροβομβίδες και σήμερα, χάρη στην τεχνολογική εξέλιξη, έχουν πάρει τελείως διαφορετική και φαινομενικά ανώδυνη μορφή. Σήμερα ένας φορητός υπολογιστής ή ένα κινητό τηλέφωνο μπορούν να γίνουν αποτελεσματικά όπλα εξέγερσης.
Εμείς φυσικά, βυθισμένοι στη μακαριότητα των βεβαιοτήτων μας και στις τρισχιλιετείς περγαμηνές μας, μπορεί να εφησυχάζουμε πως η Πληροφορική δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία, γύρω μας όμως, σε πολύ κοντινές και γειτονικές μας χώρες, γίνεται αληθινή κοσμογονία.
Θα πίστευε κανείς πως η Τουρκία μάς έχει ξεπεράσει στον τομέα αυτόν και πως οι Αιγύπτιοι ή οι Πέρσες είναι τόσο εξοικειωμένοι με τη χρήση του κινητού τηλεφώνου και του ηλεκτρονικού υπολογιστή; Και όμως αυτή είναι η αλήθεια.
Δεν ξέρω αν το έχετε διαβάσει, αγαπητοί αναγνώστες, αλλά στις εξεγέρσεις που συγκλονίζουν τις αραβικές και ισλαμικές χώρες της Αφρικής και της Ασίας, δύο είναι τα καθοριστικής σημασίας γεγονότα. Το πρώτο, η αποφασιστική συμμετοχή των γυναικών και το δεύτερο ο σημαντικότατος ρόλος που έπαιξε και συνεχίζει να παίζει η Πληροφορική. Τα μηνύματα που ανταλλάσσονται με τα κινητά τηλέφωνα ή με ηλεκτρονικούς υπολογιστές μέσω Διαδικτύου, αποδείχτηκαν αποτελεσματικότατα για την κινητοποίηση των εξεγερμένων.
Το καθεστώς του ανατραπέντος Μουμπάρακ, όσο και το καθεστώς των Αγιατολάχ της Τεχεράνης αποπειράθηκαν να εφαρμόσουν γενική «συσκότιση» όλων των μέσων τηλεπικοινωνίας και να εμποδιστεί η χρήση του Διαδικτύου, αλλά η ταχτική αυτή στην πράξη αποδείχτηκε τελείως ανεπαρκής.
Επί πλέον προκάλεσε την αντίδραση τόσο της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Χίλαρι Κλίντον, όσο και του προέδρου Ομπάμα. Η υπουργός Εξωτερικών μίλησε επαινετικά για τον ρόλο των μπλόγκερ στην οργάνωση των διαδηλώσεων, ενώ ο πρόεδρος τόνισε την ανάγκη να ακουστεί, με τη βοήθεια του Διαδικτύου, η «δίψα για ελευθερία» στη Μέση Ανατολή.
Εννοείται πως και οι δύο υποκρίνονται ασύστολα. Γνήσιοι εξουσιαστές, δεν αγαπούν καθόλου τους λεγόμενους χάκερ. Είναι πρόσφατη η υπόθεση της Wikileaks και του Τζούλιαν Ασάνζ (διάσημου χάκερ) που καταδικάστηκε σε βαρύτατες ποινές από αμερικανικό δικαστήριο και τώρα φυγοδικεί.
Αρχικά, ο όρος χάκερ, στην αγγλική γλώσσα, σήμαινε κάποιαν ειδικότητα ξυλουργού, ενώ τώρα ονομάζεται έτσι κάποιος που καταγίνεται με την διείσδυση και διερεύνηση του λογισμικού ενός υπολογιστή ή δικτύου υπολογιστών, στον οποίο, όμως, δεν έχει δικαίωμα πρόσβασης. Οι χάκερ πιστεύουν πως ότι η πρόσβαση στην πληροφορία αποτελεί παγκόσμιο κοινό αγαθό και ότι είναι «ηθικό καθήκον τους» να χρησιμοποιούν τις ικανότητές τους, τόσο δημιουργώντας λογισμικό ανοικτού κώδικα, όσο και διευκολύνοντας την πρόσβαση σε πληροφορίες και υπολογιστικούς πόρους, όπου αυτό είναι εφικτό.
Ο όρος «χάκερ» συγχέεται πολύ συχνά με τον όρο κράκερ (cracker), που στην Ελλάδα είναι μάλλον άγνωστος και η διεθνής κοινότητα των χάκερ, που αριθμεί σήμερα εκατομμύρια μέλη, απορρίπτει τέτοιον συσχετισμό, γιατί οι κράκερς είναι εξ ορισμού ιδιοτελείς και κακόβουλοι, που αποβλέπουν σε κλοπές, βανδαλισμούς ή παραβάσεις εμπιστοσύνης.
Φυσικά οι επίσημες αρχές κάθε χώρας απορρίπτουν την άποψη ότι, εφόσον ο χάκερ, με το «σπάσιμο» ή την «εξερεύνηση» ενός υπολογιστικού συστήματος, τόσο σε επίπεδο υλικού όσο και (κυρίως) λογισμικού, δεν διαπράττει καταστροφές ούτε ενεργεί με στόχο να προκαλέσει οποιεσδήποτε βλάβες, η πράξη του είναι ηθικά αποδεκτή. Αντίθετα έχει καθιερωθεί ο όρος «ηλεκτρονικό έγκλημα» που εντάχθηκε στη νομική ορολογία.
Το γεγονός είναι πως στις μέρες μας αναπτύσσεται ένα ιδιότυπο «αντάρτικο» κατά του κατεστημένου, αντάρτικο που δεν διεξάγεται με πυροβολισμούς και εκρήξεις, ούτε έχει ανθρώπινα θύματα, όπως τα παλιά, αλλά προκαλεί στον αντίπαλό του πολύ μεγαλύτερες ζημιές και καταστροφές, καθώς αχρηστεύει ολόκληρα αρχεία, εξαφανίζει πολύτιμες πληροφορίες, ή δημοσιοποιεί επικίνδυνα μυστικά, αλλά και μπορεί να ιδιοποιηθεί τεράστια χρηματικά ποσά.
Την Κυριακή 13-2-11, στην αίθουσα του Λαογραφικού, έγινε από δυο νέους επιστήμονες, τον καθηγητή Γιώργο Μπήτρο και τον ιστορικό Γιώργο Ιερωνυμάκη η παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Χάνου «Η Οδύσσεια της ζωής μου στον 20ο αιώνα». Πρόκειται για μιαν αξιόλογη μαρτυρία ενός ανθρώπου, που πραγματικά έζησε μιαν ολοκληρωμένη και δημιουργική ζωή.
Το βιβλίο, ουσιαστικά, το αφηγήθηκε ο Κώστας στους παρουσιαστές, οι οποίοι επιμελήθηκαν την ύλη του και του έδωσαν την τελική του μορφή. Το αποτέλεσμα ήταν απολύτως ικανοποιητικό. Το βιβλίο, που διαβάζεται μονορούφι μας δίνει πολύτιμες και σε πολλούς άγνωστες πληροφορίες, για την Αίγινα της περιόδου 1934-1974, αλλά και για τον πόλεμο, όπως διεξήχθη στη Μέση Ανατολή, για την Κατοχή και για τον Εμφύλιο.
Το μεγάλο πλήθος που γέμισε ασφυκτικά την αίθουσα του Λαογραφικού και οι θερμές εκδηλώσεις αγάπης του κοινού προς τον Κώστα και την Άννα Χάνου, μαρτυρούν την επιτυχία της εκδήλωσης. Μαρτυρούν επίσης και κάτι άλλο: πως αυτοί οι δύο ωραίοι άνθρωποι, που εξήντα χρόνια τώρα μοιράζονται τη ζωή τους, ζωή προσφοράς και συμμετοχής στα κοινά, αποτελούν πραγματικό κεφάλαιο για την Αίγινα.
Ως τώρα ξέραμε τον Ιουλιανό τον Παραβάτη, να όμως που από τις 29 Ιανουαρίου εμφανίστηκε ένας άλλος «Παραβάτης», ο δικός μας Γιώργος Μαρίνος.
Στο 3ο Πανελλήνιο Φεστιβάλ Σάτιρας Ερασιτεχνικών Θιάσων «Μώμος ο Πατρεύς», που οργανώθηκε στην Πάτρα στις 28 και 29 Ιανουαρίου, συμμετείχε και ο Μορφωτικός Σύλλογος Αίγινας, με την ευρηματική και διασκεδαστική συγχρόνως παράσταση «Ενοικιάζεται το Παρόν – Πωλείται το Μέλλον», που έγραψε και παρουσίασε ο Γιώργος Μαρίνος.
Ο ακαταπόνητος δημιουργός κατόρθωσε να συναρπάσει το κοινό, που τον χειροκρότησε με ενθουσιασμό για το περιεχόμενο της παράστασης του, μολονότι σ΄ αυτή ανέφερε πράγματα διόλου ευχάριστα: το Μνημόνιο, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τα λεγόμενα πολλών υπουργών (αφού «μαζί τα φάγαμε», γιατί πεινάμε χώρια; αναρωτιέται κάπου). Τιμήθηκε μάλιστα με το «βραβείο Σύγχρονης Παράβασης», ένα βραβείο που θεσμοθετήθηκε ειδικά γι αυτόν!
Ο Λουκιανός Κηλαϊδόνης και ο Γιάννης Βόγλης, που συμμετείχαν επίσης στο Φεστιβάλ, έκαναν ξεχωριστές αναφορές στην παράσταση του Γιώργου Μαρίνου.
Άρθρο του Δημήτρη Σαραντάκου που δημοσιεύτηκε στο Εμπρός στις 15/02/2011
Τα συνταρακτικά γεγονότα της Αιγύπτου, είναι πολύ φυσικό να έχουν συγκινήσει τους Έλληνες περισσότερο από τους άλλους Ευρωπαίους, γιατί οι δύο λαοί και οι δύο χώρες έχουν στενούς δεσμούς και σχέσεις από την αυγή της ιστορίας, αν όχι από την προϊστορία.
Οι Έλληνες ταξιδεύαμε εκεί πριν ακόμα ονομαστούμε έτσι, από τον καιρό του Περσέα και του Ηρακλή, και δεν είναι τυχαίο που το αραβικό όνομα της Αιγύπτου, Μισρ, γέννησε τις ελληνικές λέξεις μισεμός και μισεύω.
Σε τοιχογραφίες στους τάφους των Φαραώ της Μέσης και της Νέας Αυτοκρατορίας εικονίζονται Κρητικοί να φέρνουν δώρα. Δίπλα στην Αίγυπτο, στην Κυρηναϊκή, άνθισε για χίλια διακόσια χρόνια μια αφρικανική Ελλάδα και η αρχαιότερη και συνεχώς κατοικούμενη μέχρι σήμερα αφρικανική μεγαλούπολη, η Αλεξάνδρεια, ιδρύθηκε τον 4ο π.Χ. αιώνα από Έλληνες και για χίλια χρόνια ήταν το σπουδαιότερο πολιτιστικό κέντρο του Ελληνισμού και ο Φάρος του πολιτισμού. Για να μην αναφερθώ στον Κωνσταντίνο Καβάφη, τον μεγαλύτερο, κατά τη γνώμη μου, Έλληνα ποιητή του 20ού αιώνα, που έζησε και δημιούργησε στην Αλεξάνδρεια.
Πριν από τρία χρόνια είχαμε επισκεφθεί, με τη γυναίκα μου, για 15 μέρες την Αίγυπτο και είχα τότε γράψει τις εντυπώσεις μου σε κάποια σημειώματα που δημοσιεύθηκαν στο «Εμπρός». Η γενική εντύπωση που είχαμε αποκομίσει, τότε, ήταν πως επρόκειτο για μια πλούσια χώρα. Το έδαφός της δίνει τρεις σοδιές το χρόνο (ζαχαροκάλαμο, καλαμπόκι, ντομάτες, πατάτες, ρύζι, σιτάρι, μπαμπάκι και τριφύλλι), έχει πολύ καλή κτηνοτροφία, πλούσιο σε μεταλλεύματα υπέδαφος, έχει πετρελαιοπηγές και πηγές φυσικού αερίου, η διώρυγα του Σουέζ είναι πραγματικό χρυσωρυχείο και τα τελευταία είκοσι με τριάντα χρόνια στις πλουτοφόρες πηγές προστέθηκε ένας πολύ ανεπτυγμένος και πολύ καλά οργανωμένος τουρισμός.
Ταυτόχρονα, το έβλεπες με την πρώτη πως οι κάτοικοι αυτής της πλούσιας χώρας ήταν στη μεγάλη πλειοψηφία τους φτωχοί έως πάμπτωχοι. Οι κοινωνικές ανισότητες είναι απίστευτες. Μεσαία τάξη ουσιαστικά δεν υφίσταται στην πρωτεύουσα και μόνο στην επαρχία υπάρχει ακόμα, σε φθίνουσα όμως πορεία, και αυτήν τη στιγμή αντιπροσωπεύει το 12% περίπου του πληθυσμού ολόκληρης της χώρας. Τα τριάντα χρόνια, που κυβερνούσε ο Μουμπάρακ, οι ανώτεροι υπάλληλοι και οι υψηλόβαθμοι στρατιωτικοί ενσωματώθηκαν στους πολύ πλούσιους, ενώ οι υπόλοιποι υποβαθμίστηκαν σε φτωχούς.
Οι νεόπτωχοι αυτοί ζούνε σε δεκαπενταώροφες ή εικοσαώροφες πολυκατοικίες, απερίγραπτης ασκήμιας, στριμωγμένες η μια δίπλα στην άλλη και πολλές από αυτές έχουν κτιστεί αυθαίρετα! (Διαθέτουν όμως φως, νερό και τηλέφωνο.) Διαθέτουν επίσης στα δώματά τους δάσος από δορυφορικές κεραίες, μεταξύ των οποίων οι ένοικοί τους αποθέτουν όλη την αχρηστούρα του νοικοκυριού τους, καθώς και τα σκουπίδια τους, ενώ σε πολλά βόσκουν γίδια και πρόβατα!
Οι τελείως φτωχοί ζούνε κυριολεκτικά σε… τάφους. Πρόκειται για τάφους πλουσίων, που αποτελούν πραγματικές περιφραγμένες νεκροπόλεις και δίπλα στους, μεγαλοπρεπείς πολλές φορές, ιδιωτικούς τάφους έχουν επιτρέψει σε πάμπτωχους άστεγους να χτίσουν το σπίτι τους (που φυσικά δε διαθέτει φως, νερό και τηλέφωνο), με αντάλλαγμα να φροντίζουν και να περιποιούνται τους τάφους!
Ακόμα μια διαπίστωσή μας ήταν πως η Αίγυπτος είναι χώρα με νέους στην ηλικία κατοίκους. Οι κάτω των 35 χρονών αποτελούν την πλειοψηφία στα 80 εκατομμύρια των Αιγυπτίων και κάθε 40 δευτερόλεπτα γεννιέται και ένα μωρό! Είναι γενικά καλόκαρδοι και γελαστοί άνθρωποι. Το άγχος είναι άγνωστο στη χώρα του Νείλου και η συνηθέστερα ακουόμενη λέξη είναι «μααλές» (δεν πειράζει). Από τη συμπεριφορά τους καταλαβαίνεις πως έχεις να κάνεις με ένα λαό, που κουβαλάει πίσω του πέντε χιλιάδες χρόνια πολιτισμού, ο οποίος έχει περάσει στα κύτταρα του.
Το καινούργιο στοιχείο που φάνηκε με την εξέγερση είναι πως ο πολιτισμένος και καλόκαρδος αυτός λαός έχασε την υπομονή του. Το «μααλές» αντικαταστάθηκε με το «έρχαλ», δηλαδή «φύγε». Με μια ειρηνική εξέγερση, που κράτησε 18 μέρες, ανάγκασε τον ανεκδιήγητο δικτάτορα να τα μαζέψει και να φύγει.
Αλλά το πιο εντυπωσιακό είναι πως την κολοσσιαία αυτή εξέγερση, στην οποία σημαντικό ρόλο παίξανε οι γυναίκες (γεγονός αδιανόητο άλλοτε για ισλαμική χώρα), δεν την καθοδήγησε καμμιά πολιτική παράταξη! Ούτε οι «αδελφοί Μουσουλμάνοι» ούτε καμμιά άλλη πολιτική παράταξη. Δεν υπήρξε κόμμα-οδηγός, ούτε κάποιος χαρισματικός ηγέτης, που θα τους έδειχνε το δρόμο. Μόνοι τους οι ξεσηκωμένοι περιφρουρήσανε τα σπίτια και τις γειτονιές τους από τους αναπόφευκτους κακοποιούς και τους βαλτούς προβοκάτορες. Μόνοι τους επίσης κράτησαν υποδειγματική τάξη στους δρόμους και τις πλατείες και τέλος μόνοι τους συναδελφώθηκαν με το στρατό εξουδετερώνοντας κάποιες απόπειρες από μέρους ορισμένων αξιωματικών να φέρουν τον στρατό αντιμέτωπο με τον λαό.
Να, λοιπόν, που η Αίγυπτος μας ξαναδίνει μαθήματα!
Δημοσιεύουμε σήμερα ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Δημήτρη Σαραντάκου «Ο άγνωστος ποιητής Άχθος Αρούρης» που αποτελεί βιογραφία του πατέρα του, Νίκου Σαραντάκου. Το συγκεκριμένο απόσπασμα αναφέρεται στον παππού του ποιητή, Μιχάλη Αβραμάκο (τον προπάππο δηλαδή του Δημήτρη Σαραντάκου). Οι ομοιότητες των συνθηκών που περιγράφονται στο τέλος του κειμένου με τις σημερινές συνθήκες που βιώνουν οι μετανάστες στην Ελλάδα είναι ανατριχιαστικές: Κι όμως, έχουν περάσει από τότε πάνω από 120 χρόνια…
Ο παππούς
Στην οικογένεια, και μετά το γάμο του Δημήτρη, δέσποζε η φυσιογνωμία του παππού, που ήταν από κάθε άποψη επιβλητικός άνθρωπος.Ψηλός, σωματώδης, ομορφάντρας, οξύθυμος και εριστικός, ασυγκράτητος και πληθωρικός αλλά ταυτόχρονα καλόκαρδος και πονετικός έγινε ένας από τους αρχηγούς των Βασιλιάνων κι όχι μόνο στο χωριό του. Το κύρος του ενίσχυε το γεγονός ότι κοντά στ’ άλλα προσόντα του τα χέρια του πιάναν και το μυαλό του έκοβε και επί πλέον ήξερε και λίγα γράμματα.
Γεννήθηκε στα 1848 και μικρό παιδί ακόμα έχασε τον πατέρα του τον Σαράντο, που πέθανε το 1860, σε ηλικία σαρανταδύο χρονών. Τον αναστήσανε, αυτόν και τις τρεις αδερφάδες του, η μάνα του και η κυρούλα του (η γιαγιά του). Από τα εφηβικά του χρόνια δεν καθόταν ήσυχος και παρά το νεαρό της ηλικίας του πρωτοστάτησε στη μεγάλη εξέγερση του 1862, κατά του ‘Οθωνα, που κατέληξε στην έξωσή του. Άλλωστε, ο πατέρας του ο Σαράντος, δεν πήγαινε παρακάτω. Πρωτοστάτησε κι αυτός στην πρώτη εξέγερση κατά της Αντιβασιλείας, τότε που οι Μανιάτες αιχμαλώτισαν ολόκληρο λόχο Βαυαρών, τους οποίους προσπάθησαν κατόπιν να τους πουλήσουν σκλάβους στους πειρατές της Τρίπολης. Όπως διηγόταν στο γιο του, Βαυαροί φορούσαν λαμπρές χρυσοποίκιλτες στολές κι οι Μανιάτες ζητούσαν «ένα σφάντζικο για το Βαυαρό γυμνό και δύο για το Βαυαρό ντυμένο».
Όπως ανέφερα πιο πάνω, για το φόνο του Σαρκάκου καταδικάστηκε σε εννιά χρόνια φυλακή, αλλά έκανε μόνο τα τρία, γιατί το 1892 πήρε χάρη από το βασιλιά. Το περίεργο είναι πως μετά το σταμάτημα του γδικιωμού η Σαρκίτσα αυτή, που την είχε τραυματίσει, έγινε ψυχαδελφή του, στάθηκε ως το τέλος της ζωής του ένθερμη και πιστή φίλη του και στην κηδεία του τον μοιρολόγησε η ίδια.
Ο Μιχάλης έβγαλε την ποινή του στις φυλακές της Πύλου, δηλαδή στο μεσαιωνικό φρούριο του Ναυαρίνου, όπου μάλιστα, παρά τις πενιχρές του γνώσεις, έμαθε γράμματα στον Μπεηζαδέ τον Γιαννακούρο, ένα συμπατριώτη του φυλακισμένον επίσης για την ίδια υπόθεση. Η πρώτη φράση που έγραψε ο μαθητής, χωρίς τη βοήθεια του δασκάλου ήταν:«Και τώρα, Μιχάλη, σ’ έχω χεσμένο!»Μέσα στη φυλακή έκανε το ράφτη, φτιάχνοντας κυρίως παντελόνια που πουλούσε στους άλλους φυλακισμένους, εξασφαλίζοντας έτσι ένα χαρτζιλίκι. Σώζεται ένα γράμμα του που έστειλε από τη φυλακή στη μάνα του, με ημερομηνία 26 Φεβρουαρίου 1876, στο οποίο φαίνεται η αγωνία του για την άσκημη οικονομική θέση της φαμίλιας του. Στο γράμμα αυτό δίνει εντολές για το πούλημα ορισμένων απομακρυσμένων χωραφιών και συμβουλεύει το σταμάτημα της έχθρας με τους αντιπάλους τους.»
Στα δύσκολα κι ατέλειωτα χρόνια της φυλάκισης του, η γυναίκα του η Τασία, αναδείχτηκε η πραγματική κολόνα του σπιτιού. Φρόντιζε την κόρη της τη Μηλιά και το γιο της που ήταν νήπιο, την πεθερά της, το νοικοκυριό, το χτήμα και τα ζωντανά και κάθε τρεις μήνες ζωνόταν δυο πιστόλες, έπαιρνε μαζί της ψωμί, όσπρια, τραχανά, αλλαξιές με ασπρόρουχα και τραβούσε δυο μέρες δρόμο στον φυλακισμένον άντρα της.[…]Παράλληλα προσπάθησε να συνεφέρει το νοικοκυριό του. Όταν πάντρεψε την κόρη του τη Μηλιά με τον Δημήτρη τον Καπερνάρο από το Βαχό και κατόπιν το γιο του τον Δημήτρη με την Ισαβέλλα, αποφάσισε, παρά τη μεγάλη, για τα μέτρα της εποχής, ηλικία του, (είχε πια περάσει τα σαράντα), να μεταναστεύσει στην Αμερική, παρασυρμένος από το μεγάλο μεταναστευτικό κύμα που σάρωσε την Ελλάδα στα τέλη του περασμένου και στις αρχές του λήγοντος αιώνα.
Μη έχοντας καθαρό ποινικό μητρώο έφυγε λαθρομετανάστης στην Κούβα απ’ όπου με καΐκι πέρασε στη Φλώριδα. Τους πρώτους μήνες δούλεψε σαν σκυλί στο στρώσιμο σιδηροδρομικών γραμμών στις Μεσοδυτικές Πολιτείες, αρρώστησε όμως και με χίλια βάσανα και με τη βοήθεια άλλων Ελλήνων μεταναστών βρέθηκε στη Νέα Υόρκη, όπου το πρωί δούλευε πλένοντας πιάτα σε ένα μαγέρικο και το βράδυ έκανε τον πλανόδιο πωλητή αράπικων φιστικιών που τα λέγανε πινότσι, έξω από τους πρωτοεμφανισθέντες τότε κινηματογράφους. Ζούσε μαζί με πέντε άλλους μετανάστες σε ένα άθλιο ημιυπόγειο δωμάτιο και αντιμετώπιζε συνεχώς κάθε είδους απειλές και ταπεινώσεις. Γιατί όλοι αυτοί οι μικροπωλητές, μετανάστες χωρίς νόμιμα χαρτιά οι πιο πολλοί, ήταν στο έλεος των πάντων, αρχίζοντας από τους αστυφύλακες και τελειώνοντας στους μάγκες της γειτονιάς.
Η αμερικάνικη περιπέτεια του Μιχάλη κράτησε τρία περίπου χρόνια και τέλειωσε με μια συμπλοκή με κάποιους αλήτες που λεηλάτησαν το καρότσι του και με τους αστυνομικούς που προσέτρεξαν σε βοήθειά τους. Το γεγονός ότι ο Μιχάλης πήρε μαζί του στην Αμερική και το πιστόλι του, τον έσωσε από βέβαιο θάνατο ή φυλάκιση. Τραυμάτισε σοβαρά τον αστυνομικό που πήγε να τον συλλάβει και κατέφυγε σ’ ένα μανιάτη ξενοδόχο του λιμανιού, ο οποίος τον βόηθησε να μπαρκάρει λαθραία σε ελληνικό καράβι και να γυρίσει στην Ελλάδα.
Ο Μιχάλης γυρίζοντας στον τόπο του συνόψισε τις εντυπώσεις του από την Αμερική με τη φράση:«Εκεί οι άνθρωποι δουλεύουν σαν είλωτες και ζούνε σαν σκυλιά».
Εργάτες σιδηροδρόμων στην Αμερική των αρχών του αιώνα
Η ανάρτηση έγινε με αφορμή το εξαιρετικό άρθρο του Δημήτρη Ψαρρά με τίτλο «ο παππούς μας ο λαθρομεταναστης», που αναδημοσιεύσαμε προχτές.
Το παρακάτω άρθρο είναι δημοσιευμένο στην επίσημη ιστοσελίδα της Μητρόπολης Αλεξανδρουπόλεως και υπογράφεται από τον ίδιο τον μητροπολίτη Άνθιμο (όχι τον μεταναστοφάγο της Θεσσαλονίκης, συνωνυμία είναι). Το βρήκα στα ΝΕΑ, το παραθέτει αυτούσιο ο Γιάννης Χάρης στη στήλη του και, όπως γράφει κι εκείνος, έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς προέρχεται από κάποιον που είναι για τα καλά μέσα στο χορό, άρα σύμφωνα με την αντίληψη μερικών… δικαιούται δια να ομιλεί. Και μακάρι να υπήρχαν πολλές τέτοιες φωνές (ή μήπως υπάρχουν αλλά φιμώνονται από τα μμε; ) να πουν το προφανές, το ηθικά σωστό, το ανθρώπινο:
Άρθρο περί του λεγομένου φράκτη στον ποταμό Έβρο.
«Ζούμε, όσοι κατοικούμε στον Έβρο, το δράμα της εισόδου των λαθρομεταναστών από την Τουρκία. Για την πατρίδα μας, το γεγονός αυτό είναι πρόβλημα που το διαπιστώνει αργότερα η πρωτεύουσα. Για μας όμως, τους Εβρίτες, είναι ένα καθημερινώς επαναλαμβανόμενο δράμα.
Αναφέρομαι στην αθρόα προσέλευση τόσων ανθρώπων, που άλλοτε κουβαλώντας στην πλάτη τους προσωπικές και εθνικές τραγωδίες κι άλλοτε τα βρέφη στην αγκαλιά τους, περνούν τα σύνορα, κακοποιημένοι, άρρωστοι με σοβαρές αρρώστιες, εξουθενωμένοι, μουσκεμένοι από τα νερά του ποταμού Εβρου.
Παλιότερα όσους πνίγονταν στα ορμητικά νερά του και τους ξέβραζε η θάλασσα, τους μετέφεραν στο νοσοκομείο Αλεξανδρουπόλεως. Είχα στείλει τότε μια αυτοσχέδια ευχή, επειδή μου ζητήθηκε, για να διαβάζεται στο νεκροτομείο, στην περίπτωση που δεν ήταν εύκολο να διαπιστωθεί από την περιτομή, η θρησκευτική προέλευση του νεκρού.
Ζήσαμε, πριν χρόνια, την αποκοπή, σε ναρκοπέδιο, των κάτω άκρων δύο 17χρονων παιδιών τα οποία φιλοξενήσαμε στο γηροκομείο της Μητροπόλεως για δύο χρόνια. Τελικά, τους αγοράσαμε τεχνητά μέλη, κατάφεραν να περπατήσουν και εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα, όπου εργάζονται μέχρι σήμερα.
Αυτός ήταν ο λόγος που, παραβλέποντας την εθνική μας ασφάλεια, συμφωνήσαμε να «σηκωθούν» τα ναρκοπέδια, γεγονός που κάποιοι αφελείς τότε χαιρέτησαν σαν αντιπολεμική κίνηση, λες κι αυτή θα μπορούσε ποτέ να γίνει μονομερώς!
Τα τελευταία δύο χρόνια το φαινόμενο εντάθηκε. Οι λαθρομετανάστες έρχονται κρατώντας πλαστικοποιημένη στα χέρια τους τη σελίδα της ευρωπαϊκής νομοθεσίας που προβλέπει τα δικαιώματά τους. Μόλις παραδοθούν στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα, την επιδεικνύουν ζητώντας απαιτητικά την εφαρμογή της.
Απορούσαμε για την κοντόφθαλμη πολιτική της Ύπατης Αρμοστείας και άλλων «ανθρωπιστικών» φορέων που μας ζητούσαν «τα ρέστα». Η άριστη συμπεριφορά των συνοριοφυλάκων και των αστυνομικών, που συνόδευαν τους λαθρομετανάστες στα νοσοκομεία Διδυμοτείχου και Αλεξανδρουπόλεως για την θεραπεία τους από τις ποικίλες μεταδοτικές ασθένειες και η «εξ ιδίων» τους εξασφάλιση τροφής και ρούχων, θεωρήθηκε ανεπαρκής. Γι’ αυτό ήρθε η FRONTEX. Πολύς λόγος για το τίποτε…
Τέλος πάντων, ποια θα είναι η πολιτική της χώρας μας πάνω σ’ αυτό το ζήτημα, δεν θα την καθορίσω εγώ. Δεν μπορώ, όμως, να μείνω απαθής μπροστά στο ενδεχόμενο μιας εκ νέου απάνθρωπης συμπεριφοράς. Μου εξομολογήθηκαν παλιότερα αστυνομικοί, τις ενοχές που ένιωθαν όταν επαναπροωθούσαν πυροβολώντας τους λαθρομετανάστες, καθώς βρίσκονταν στη μέση του ποταμού. Φοβάμαι ότι και τώρα θα ζήσουμε τραγωδίες και διόλου δεν θα μειώνει την σκληρότητά τους το γεγονός ότι θα τελούν υπό τις «ευλογίες» της ΕΕ.
Δηλαδή, τι; Όταν στοιβαχτούν οι λαθρομετανάστες στο ελληνικό ρείθρο του ποταμού, πίσω από το συρματόπλεγμα, καθώς θα χιονίζει, ή όταν φουσκώνουν τα νερά, οι άνθρωποι αυτοί θα παραμένουν εκεί νηστικοί και μουσκεμένοι για να εξαναγκαστούν να επιστρέψουν πίσω στην Τουρκία; Δεν είναι λύση αυτή, τουλάχιστον πολιτισμένη. Και εμείς θα τους βλέπουμε απαθείς να πνίγονται ή να λιμοκτονούν ή να μαστίζονται από τα κουνούπια;
Βεβαίως, το κύμα αυτό πρέπει να σταματήσει, αν και προσωπικά δεν το πιστεύω όσο συνεχίζεται η άδικη συμπεριφορά των χωρών της Δύσης έναντι των φτωχών και υπανάπτυκτων λαών του Νότου και της Ασίας. Φυσικά, η χώρα μας δεν έχει ατελείωτες δυνατότητες φιλοξενίας. Μα, όπως, τα σύνορα διασφαλίζονται από το στρατό, μόνο όταν εκλείψει και η έσχατη διπλωματική και πολιτική προσπάθεια, το ίδιο να συμβεί και τώρα.
Η καταφυγή σε εκβιαστικούς τρόπους, σε απάνθρωπες τακτικές και σε εξευτελιστικές για την ανθρώπινη προσωπικότητα μεθόδους, που θα αποβούν μομφή για τον πολιτισμό μας- τουλάχιστον τον ελληνικό- δεν είναι λύση. Το συρματόπλεγμα δεν είναι λύση. Είναι απέλπιδα προσπάθεια, εκ των προτέρων καταδικασμένη σε αποτυχία, που παραπέμπει σε άλλες περιοχές και σε άλλες εποχές…»
Η παρακάτω ευρηματική αφίσα, είναι του Antista/Chef:
Αναδημοσιεύουμε το εξαιρετικό σημερινό άρθρο του Δημήτρη Ψαρρά από την Ελευθεροτυπία. Μπορεί να βοηθήσει κάποιους να δουν με πιο συμπονετικό και αντικειμενικό τρόπο αυτούς που τα κανάλια προσπαθούν να δαιμονοποιήσουν:
Ο παππούς μας ο λαθρομετανάστης
ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΤΟΥΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΣΤΟΥΣ ΒΑΛΚΑΝΙΟΥΣ, ΑΣΙΑΤΕΣ ΚΑΙ ΑΦΡΙΚΑΝΟΥΣ
Ο απαξιωτικός όρος «λαθρομετανάστης», που εξομοιώνει τον ανθρώπινο πόνο με τα εμπορεύματα, επινοήθηκε για να χαρακτηρίσει τους Ελληνες που έφευγαν χωρίς χαρτιά, συχνά και χωρίς εισιτήριο, στην Αμερική, στις αρχές του 20ού αιώνα
Παρά τις διαμαρτυρίες των αντιρατσιστικών οργανώσεων, παρά την έκκληση ακόμα και του επικεφαλής του γραφείου της Υπάτης Αρμοστίας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα, Γιώργου Τσαρμπόπουλου («ο απαξιωτικός όρος λαθρομετανάστες, που εξομοιώνει τον ανθρώπινο πόνο με εμπορεύματα, πρέπει επιτέλους να εξαλειφθεί από το λεξιλόγιο», «Αυγή», 21/6/2009), τα μέσα ενημέρωσης και τα περισσότερα πολιτικά κόμματα εξακολουθούν να χρησιμοποιούν τον όρο «λαθρομετανάστες» για να περιγράψουν τους πρόσφυγες και τους οικονομικούς μετανάστες που καταφεύγουν στη χώρα μας.
Είναι γνωστό ότι η γλώσσα τσακίζει κόκαλα. Στην προκειμένη περίπτωση τα κόκαλα είναι κόκαλα «αλλοδαπών». Αρα μικρό το κακό. Μήπως όμως δεν είναι ακριβώς έτσι;
Η ιστορία της λέξης αυτής λέει πολύ περισσότερα από όσα θα ήθελαν εκείνοι που τη χρησιμοποιούν με επιμονή. Γιατί αυτή η ιστορία ανατρέπει τον ισχυρισμό ότι οι έλληνες μετανάστες ήταν πάντα νόμιμοι και ότι η μετάβασή τους στα ξένα έγινε με οργανωμένο τρόπο, άρα δεν μπορεί να συγκρίνονται με τους μετανάστες από την Ασία και την Αφρική που φτάνουν σήμερα στην Ευρώπη.
Στα λεξικά ο όρος «λαθρομετανάστης» καταγράφεται από τη δεκαετία του 1990 (βλ. σχετικά http://sarantakos.wordpress.com). Αλλά η λέξη εμφανίζεται από τις αρχές του 20ού αιώνα και αναφέρεται αποκλειστικά σε έλληνες μετανάστες. Ο νεολογισμός προέκυψε ίσως από τον όρο «λαθρεπιβάτης», γιατί οι Ελληνες που έφευγαν για τις ΗΠΑ χωρίς επίσημα χαρτιά συχνά δεν είχαν και εισιτήρια.
Χάρη στην πρόσφατη ψηφιοποίηση μεγάλου μέρους του ελληνικού τύπου, μπορούμε να ανιχνεύσουμε κάποιες πρώτες χρήσεις του όρου. Η παλιότερη αναφορά που εντοπίσαμε αναφέρεται στους «λάθρα μεταναστεύσαντες» Ελληνες και τα μέτρα που πήρε το υπουργείο Ναυτικών στο λιμάνι του Πειραιά για να εμποδίσει το ρεύμα της μαζικής φυγής προς την Αμερική («Σκριπ», 26/8/1916).
Οι αναφορές της ίδιας εφημερίδας μετά από μια δεκαετία έχουν πολύ δραματικότερο χαρακτήρα. Κάτω από τον τίτλο «Τα μαρτύρια των Ελλήνων μεταναστών – Πού τους αποστέλλουν εξαπατώντες αυτούς» (16/3/1927), περιγράφεται η περιπέτεια 15 Ελλήνων που μετέβησαν στην Κούβα και από εκεί «παρελήφθησαν από κάποιον πράκτορα Αλεξιάδη» και επιβιβάστηκαν σε μικρό βενζινόπλοιο, «κρυφθέντες εντός μεγάλων δεμάτων χάρτου, διά να εισέλθουν εις την Β. Αμερικήν λαθραίως κατά την εκφόρτωσιν του εμπορεύματος». Κανένας δεν τα κατάφερε: «Κατά τον πλουν τέσσαρα δέματα χάρτου ανηρπάγησαν από τα κύματα και οι εν αυτοίς ατυχείς μετανάσται επνίγησαν. Εις άλλος μετανάστης εθανατώθη οικτρότατα κατά την εκφόρτωσιν του δέματος του χάρτου εντός του οποίου είχε κρυφθή, διότι το βαρούλκον του πλοίου του διετρύπησε την κοιλίαν».
Αντίστοιχο είναι και το δημοσίευμα που υπέδειξε στον Πάνο Τριγάζη ο καθηγητής του ΑΠΘ Γιώργος Τσιάκαλος (βλ. «Αυγή» 13/6/2009). Πρόκειται για ρεπορτάζ στο «Εμπρός» με τίτλο «Η λαθρομετανάστευσις εις τον λιμένα Πειραιώς» (26/4/1929):
«Πόσα περιστατικά Ελλήνων λαθρομεταναστών δεν μας είναι γνωστά. Χιλιάδες άνθρωποι γυμνητεύουν, πεινούν περιφερόμενοι εις τον Καναδάν ή την Αργεντινήν όπου έχουν αποσταλή πλανηθέντες παρά των πρακτόρων αυτών οι οποίοι εφρόντισαν να πείσουν τούτους ότι η Γη της Επαγγελίας είναι εκεί και ότι τα δολάρια τους αναμένουν εις τας προκυμαίας. […] Με ατμόπλοιον επέστρεψαν προ ημερών 17 λαθρομετανάσται. Ούτοι κατήγγειλαν ότι εξαπατήθησαν ενταύθα υπό διαφόρων πρακτόρων, ότι τους πήραν και την τελευταίαν πεντάραν και ότι εις τα αμερικανικά εδάφη αντί χρυσού εύρον την πείναν και την απόγνωσιν… «Φωνάχτε σε όλο τον κόσμο», κατέθεσαν ούτοι. «Γράφτε στις εφημερίδες να μη φεύγη κανείς για εκεί! Τι τραβήξαμε δεν λέγεται. Φυλακή, πείνα, θάνατος, κακομοιριά». Μόλις αποβιβασθούν εις τον Καναδάν ή την Αργεντινήν τους περικυκλώνουν διάφορα πρόσωπα και τους υπόσχονται ότι θα τους εισαγάγουν εις το έδαφος των Ηνωμένων Πολιτειών [αλλά] κατόπιν πολλών περιπετειών τους εγκαταλείπουν πειναλέους και ρακένδυτους». Το δημοσίευμα αναφέρεται και στη σύλληψη όσων οργάνωσαν το ταξίδι των μεταναστών (οι «δουλέμποροι» που θα λέγαμε σήμερα). Ολοι Ελληνες φυσικά.
Οι αναφορές σε «λαθρομετανάστες» πολλαπλασιάζονται όσο πλησιάζει η οικονομική κρίση του 1929 και οι ΗΠΑ πιέζουν τις χώρες προέλευσης μεταναστών να πάρουν μέτρα. Τον όρο «λαθρομετανάστης» για τους Ελληνες χρησιμοποιεί και σε άρθρο του γραμμένο ειδικά για το «Ελεύθερον Βήμα» ο υπουργός Εργασίας των ΗΠΑ, Τζέιμς Ντέιβις (25/2/1928): «Αργά ή γρήγορα, εφόσον δεν υπάρχει νόμιμος περιορισμός διά τον εκτοπισμόν των λαθρομεταναστών, πιστεύω ότι κάθε λαθραίως εισελθών ξένος θα ευρεθή υποψήφιος προς εκτοπισμόν. Διά να σταματήση εντελώς η λαθραία είσοδος θ’ απαιτηθούν αυστηρότεροι νόμοι και μεγαλυτέρα οργάνωσις των οικείων υπηρεσιών».
Είχε προηγηθεί εκτενής ανάλυση της ίδιας εφημερίδας για τις νέες συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι «λαθρομετανάστες» στις ΗΠΑ (3/1/1928). Το άρθρο εφιστά την προσοχή των «λαθραίων μεταναστών» να μη «αποστέλλωσι τα τέκνα των, τας συζύγους των, τους αδελφούς των και τους άλλους οικείους των εις τας Ηνωμένας Πολιτείας διά των διαφόρων τούτων τυχοδιωκτικών μέσων, τα οποία σκέπτονται απάνθρωπα υποκείμενα διά να κερδίσουν ελάχιστα χρήματα εις βάρος της τιμής και της ζωής των άλλων». Υποδεικνύεται μάλιστα η «κανονική μετανάστευσις», την οποίαν εξασφαλίζουν «μόνο σοβαρά γραφεία μεγάλης περιωπής ισχυρώς οργανωμένα και από πολλών ετών λειτουργούντα […] τοιαύτα δε γραφεία είναι εν Ελλάδι σχεδόν μόνα τα γραφεία του New York Athens Express Company των Αδελφών Κοντονή».
Ειρωνεία της τύχης. Τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου οι αδελφοί Κοντονή συνελήφθησαν, με βαριές κατηγορίες για απάτη, λαθραία μετακίνηση, μέχρι και για φόνο μεταναστών…
Σιγά σιγά, ο όρος «λαθρομετανάστες» έπαυσε να χρησιμοποιείται για Ελληνες. Μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου οι ελληνικές εφημερίδες χαρακτήριζαν «λαθρομετανάστες» τους εβραίους επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος που επιχειρούσαν να διαφύγουν στην Παλαιστίνη (βλ. λ.χ. «Εμπρός», 10 και 11/10/1947). Από τότε και μέχρι το 1990 που τον ξαναθυμηθήκαμε, η χρήση του όρου είναι σποραδική και συνήθως γίνεται για να περιγραφούν εγκληματίες που έχουν και την ιδιότητα του αλλοδαπού.
Ας έχουν λοιπόν υπόψη τους αυτό το ιστορικό βάρος του όρου «λαθρομετανάστης» όσοι συνεχίζουν να τον χρησιμοποιούν. Κι ας συλλογιστούν κάθε φορά που τον εκστομίζουν ότι δημιουργήθηκε για να δώσει εγκληματικό περιεχόμενο στη μαζική φυγή από την Ελλάδα απελπισμένων συμπατριωτών μας.
Άρθρο του Δημήτρη Σαραντάκου που δημοσιεύτηκε στις 1.2.2011, στο «Εμπρός»
Η προχθεσινή, αναίμακτη και με νηφάλιο τρόπο, αντιμετώπιση της κατάληψης του κτιρίου της Νομικής ξανάφερε στην επικαιρότητα το θέμα του πανεπιστημιακού ασύλου. Βεβαίως τα κόμματα των εθνικοφρόνων κ.κ. Σαμαρά και Καρατζαφέρη φέρανε ξανά στο προσκήνιο το πάγιο αίτημά τους: να καταργηθεί το άσυλο, παραβλέποντας, οι ανιστόρητοι, πως πρόκειται για ελληνικότατο θεσμό και μάλιστα με υπερτρισχιλιετή ιστορία. Βλέπετε οι κύριοι αυτοί μπορεί να πιπιλάνε κοινοτοπίες για την ένδοξη ιστορία μας ή για την υπεροχή της ελληνικής γλώσσας και τις συναφείς φλυαρίες, αλλά στην πραγματικότητα και την ιστορία αγνοούν και τη γλώσσα μας κακοποιούν (θυμηθείτε τους «εδώδιμους» = εντόπιους του κ. Καρατζαφέρη).
Αυτά που θα διαβάσετε παρακάτω αγαπητοί αναγνώστες, δεν τα υποστηρίζω μόνο εγώ. Τα έχουν πει πολλοί αρμοδιότεροί μου, ιστορικοί και ερευνητές και τα επαναλαμβάνει σε άρθρο του στην ιστοσελίδα της «Καθημερινής» της 25-11-10 ο κ. Προκόπης Παυλόπουλος, βουλευτής ως γνωστόν της Ν.Δ. και καθηγητής του Δημοσίου Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών:
[…] Το φαινόμενο για τον τόπο μας δεν είναι τωρινό. Η γεωγραφική μας θέση, το επίπεδο δημοκρατίας και ο πολιτισμός μας έχουν κάνει την Ελλάδα, εδώ και χιλιετίες, πόλο έλξης ανθρώπων που αναζήτησαν, στο έδαφός της και στις κοινωνίες της, τόσο τη μοίρα τους όσο και την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους. Αυτή την αδήριτη πραγματικότητα έχει ανασύρει από τον μυχό της Ιστορίας ο Αισχύλος στις «Ικέτιδες». Στην τραγωδία, οι 50 κόρες του Δαναού, θέλοντας ν’ αποφύγουν τον αιμομεικτικό γάμο με τα πρώτα εξαδέλφια τους, γιους του Αιγύπτου –αδελφού του Δαναού με γενάρχη τους τον Επαφο– έφθασαν στο Άργος, προγονική τους πόλη, μαζί με τον πατέρα τους. Απευθύνθηκαν στον βασιλιά του Άργους, τον Πελασγό, και ζήτησαν την προστασία του. Δηλαδή άσυλο, με τη σημερινή έννοια του όρου. Ο Πελασγός επιφυλάχθηκε, επικαλούμενος τις δημοκρατικές διαδικασίες του Άργους, και απευθύνθηκε προηγουμένως στον λαό του. Οι Αργίτες αποφάνθηκαν υπέρ του ασύλου, με «ανάταση των χειρών». Κι όταν ο Αίγυπτος του ζήτησε τον λόγο για την παροχή ασύλου, ο Πελασγός τού αντέτεινε την πάνδημη απόφαση του λαού του Άργους. Είναι η πρώτη, στην Ιστορία, θεσμική και πολιτική αποτύπωση του ασύλου. Ιδίως δε είναι η πρώτη, επίσης στην Ιστορία, φορά που το άσυλο παρέχεται μέσα από τη νοοτροπία που διαμόρφωσε ο πολιτισμός αλλά και η δομή και η ποιότητα της δημοκρατίας της Πολιτείας που το παρέχει.[…]
Να υπενθυμίσω άλλο ένα περιστατικό, όχι πια από τον χώρο της Μυθολογίας αλλά από το χώρο της Ιστορίας: την περίπτωση του Παυσανία. Γιος του Κλεόμβροτου και ανιψιός του Λεωνίδα, του ήρωα των Θερμοπυλών, ο Παυσανίας δοξάστηκε στις Πλαταιές το 479 π.Χ., όπου οι ενωμένοι Έλληνες κάτω από τη δικιά του διοίκηση συνέτριψαν τους Πέρσες του Μαρδόνιου. Κατόπιν μπήκε επικεφαλής του σπαρτιατικού στόλου και όχι μόνο έδιωξε τους Πέρσες από πολλά νησιά του Αιγαίου που είχαν καταλάβει, αλλά αποβιβάστηκε στη Θράκη και κατέλαβε πολλές πόλεις της μεταξύ των οποίων τη Σηστό και το Βυζάντιο.
Τότε όμως ο νικητής των Περσών στο πεδίο της μάχης νικήθηκε από τον τρόπο της ζωής τους. Καταλαμβάνοντας τις πόλεις της Θράκης, που είχαν πάρει στα χέρια τους οι Πέρσες, έμεινε κατάπληκτος μπροστά στα αμύθητα πλούτη των αρχηγών τους, θαμπώθηκε απ’ την πολυτελέστατη ζωή τους και άρχισε να τους μιμείται. Ξέχασε τη σπαρτιατική λιτότητα και άρχισε να ντύνεται με πανάκριβα ρούχα και να ζει στη χλιδή και την πολυτέλεια. Αλλά δε σταμάτησε εκεί. Ήρθε σε συνεννόηση με τους Πέρσες και τους υποσχέθηκε να τους παραδώσει την Ελλάδα κι αυτοί σε αντάλλαγμα να τον κάνουν σατράπη της.
Αυτό το τελευταίο δεν το έμαθαν τότε οι Έφοροι (η ανωτάτη αρχή) της Σπάρτης, αλλά ενοχλήθηκαν από τον τρόπο της ζωής του και γιαυτό τον ανακάλεσαν να δικαστεί, με την κατηγορία πως παραβίαζε τους κανόνες και τις αρχές της σπαρτιατικής αγωγής. Στη δίκη που έγινε ο Παυσανίας αθωώθηκε, αλλά αμέσως μετά οι κατήγοροί του βρήκαν ένα γράμμα, που είχε στείλει ο ίδιος, στον Πέρση σατράπη Αρτάβαζο, που αποδείκνυε την προδοσία του και η δίκη επαναλήφθηκε.
Καταδικασμένος αυτή τη φορά σε θάνατο, ο άλλοτε νικητής των Πλαταιών, ζήτησε άσυλο στο ιερό της Χαλκιοίκου Αθηνάς. Οι Σπαρτιάτες τότε δεν έστειλαν τίποτε ΜΑΤ, μολονότι διέθεταν πολύ ισχυρότερες από αυτά δυνάμεις καταστολής. Σεβάστηκαν το άσυλο, αλλά χτίσανε την πόρτα του ναού, άνοιξαν τη στέγη του και άφησαν τον προδότη να πεθάνει απ’ το κρύο και την πείνα. Λέγεται ότι την πρώτη πέτρα για να χτίσουν την πόρτα την έβαλε η μητέρα του, η Θεανώ, που, μη θέλοντας να έχει γιο προδότη, πήρε μέρος στην τιμωρία του.
Επιμύθιο: Διαβάζετε, με καθαρό μυαλό και κριτικό μάτι, την ιστορία μας. Θα κερδίσετε πολλά.
Το Φιστίκι 